Güneş Sistemimizin geçmişi, bir çarpışma geçmişidir. Dünyaları yıkan büyük çarpışmalar.
Bu çarpmalar, her gün büyük göktaşları birbirine çarptığında oluşuyor ve bu göktaşlarının parçaları atmosferimize yağmur yağarcasına girebiliyor. Araştırmacılar, ilk defa, 466 milyon yıl önce meydana gelen devasa bir kazanın kayalık kalıntılarını inceledi. Nature Astronomy‘de yayımlanan sonuçlar, modern dünyanın en nadir göktaşlarının bir zamanlar sıradan olduğunu gösteriyor.
Çalışmanın önde gelen yazarı ve Doğal Tarih Alanı Müzesi’ndeki Meteorik Çalışmalar ve Kutup Çalışmaları Ortak Küratörü Philipp Heck, “Dünya’ya doğru göktaşı akışının bir zamanlar bugün gördüklerimizden çok farklı olduğunu keşfettik.” diyor.
Yüz milyonlarca yıl geçtiğinden, göktaşlarında bir miktar farklılık bekleniyordu. Ancak bu kadar da değil.
Araştırmacılar Rusya’nın kuzeybatısındaki Lynna Nehri boyunca eski bir deniz tabanı üzerinden göktaşı lekelerini incelediler. Bu yer, 458-470 milyon yıl önceye ait tortuları ve mikroskopik meteorları korumuştu ve467 milyon yıl öncenin belirli bir zaman periyodundan meteoritlerinin tespit edilmelerini sağladı. Heck, “Bu, zamandan bir enstantane, 100.000 yıla tekabül eden bir anın resmi.” diyor.
Ekip, ilkel achronditler olarak adlandırılan göktaşlarının Dünya’nın uzay kayalarının %35’ini oluşturduğunu keşfetti. Ancak bugün, ilkel achronditler, Dünya’ya düşen göktaşlarının %0,5’inden daha azını oluşturuyor.
“Böyle derin bir değişiklik, Dünya’nın yıldız şarapnelinin asteroid kemerindeki birkaç çarpışmadan etkilenmiş olabileceğini ortaya koyuyor.’’ diye açıklıyor Heck. Günümüzün en bol miktarda göktaşı, 466 yıl önce meydana gelen bir çarpışma olayı sırasında bölünmüş olan Gefion asteroidlerinden oluşmuş parçalardan gelir (son üç milyar yıldaki en büyük çarpışmanın sonucu). Bu kırık kayaların yolu düzenli olarak Dünya’dan geçer ve bazen insanların yaşam alanına kadar iner.
Ancak bugünkü meteorlar ile uzun zaman önce olanlar arasındaki bazı benzerlikler var. Çalışma, Arizona’nın uzunluğu ile ilgili bir göktaşı olan Vesta’nın enkazının 467 milyon yıl önce Dünya’ya yağdığını gösterdi ve bu yağış hala devam ediyor. Geçmişteki ve günümüzdeki parçaların hepsi, milyonlarca yıl önce Vesta’nın yüzeyinde koca bir kratere sebep olmuş çarpışmanın ürünüdür.
Birçok göktaşı, çıplak gözle görülememiş olsa da, Dünya’ya bazen var olmalarının unutulmaz hatıralarını bırakır. 2013’te 19 feet genişliğindeki Chelyabinsk meteoru beklenmedik bir şekilde Dünya’nın atmosferine girdi ve patladı. Karlı Rus manzarasında uzay çakıllarından bir yağmura dönüştü ve araştırmacılara 1.300 pound’luk bir numune verdi. Bir analiz, Chelyabinsk meteorunun istikrarsız bir aile geçmişine sahip olduğunu bulmuştur. Ebeveyn asteroidleri, Chelyabinsk’i sonunda Dünya’ya gönderen son çarpışmadan önce altı darbeye maruz kalmıştı. En nihayetinde Chelyabinsk, Dünya’nın yolunu buldu.
Meteor Yağmuru (Doğu Rusya)
Gökyüzünde patlayan Chelyabinsk meteoru için birden fazla hesaplama var.Ancak patlamalar tarihine bakıldığında Chelyabinsk, özellikle 65 milyon yıl önce Dünya’yı ziyaret ederek dinozorların hakimiyetine son veren 10 km genişliğindeki uzay kayasına kıyasla küçük bir meteordu.
Bu çarpışma, aynı zamanda, Dünya’nın bitki ve hayvanlarının %75’ini yok etmişti. Dünya’da her gün yağan mikrometeoritlerden farklı olarak bu tehlikeye sebep olabilecek meteorler sadece 100 milyon yılda bir gezegenimize çarpıyor. Çok şükür ki zamanında böyle bir çarpışma gerçekleşmiş ve insanın yaratılışına sebep olmuş. Şimdi insanlığı yok edebilecek bir çarpışmaya daha çok zaman var.
Çeviren: Türkay Korhan Kocabaş
