COVID-19’dan korunmak için alınan tedbirler, nezle ve gribe karşı korunmanıza da yardımcı olur.
Sağlık görevlilerinin COVID-19’a eşlik eden nezle ve grip mevsimine hazırlanmasıyla birlikte uzmanlar, halkı el temizliğine, fiziksel mesafeye ve maske takmaya devam etme yönünde teşvik ediyor. Çünkü bu uygulamalar sadece COVID-19’u değil, nezle ve gribi önlemede de faydalı.
ABD’nin Tennessee eyaletindeki Vanderbilt Üniversitesi’nde bulaşıcı hastalık uzmanı olan Dr. William Schaffner, “Nezle ve grip, COVID-19; bunların hepsi solunumsal virüsler. Aralarında ince farklar var ancak temel olarak hepsi aynı şekilde bulaşıyor” diyor.
Solunumla ilgili hastalıkların bulaşması, damlacık yoluyla ve hava yoluyla olmak üzere iki sınıfa ayrılıyor.
Davis California Üniversitesi’nde pediatrik bulaşıcı hastalıklar bölümünün başındaki isim Dr. Dean Blumberg, “Su damlacığı bulaşıyla gerçekleşen solunumsal yayılma, daha büyük ve daha ağır su damlacıkları ile daha büyük parçacık boyutlarından kaynaklanıyor ve çok uzağa gitmiyorlar” diyor. “Havada çok uzun süre asılı kalmıyorlar çünkü yer çekimi devreye giriyor ve yere düşüyorlar. İnsanlardan 4 adım veya daha uzakta sosyal mesafe uygulamaya ilişkin tüm bu öneriler bu yüzden var.”
“Hava yoluyla bulaşmadan kaynaklanan solunumsal yayılma, havadaki ufak parçacıklarda asılı kalan virüsler ve diğer enfeksiyonlarla ilgili” diyor Blumberg. “Bunlar ufak ve hafif parçacıklar olduğundan, havada gezer halde kalabiliyor ve hava akımları ile dakikalar ve hatta saatler boyunca oradan oraya taşınabiliyorlar.”
Solunumsal su damlacıkları söz konusu olduğunda, boyut önem taşıyor.
ABD’nin San Diego şehrinde çocuk doktoru olan Dr. Jaime Friedman şöyle söylüyor: “Nezle, SARS-CoV-2 veya inflüenza gibi şeyler taşıyan normal solunum damlacıkları büyük boyutludur ve genelde doğrudan temas ya da kondukları bir yüzey yoluyla enfeksiyona sebep olurlar.”
Nezle ve gribin, büyük damlacıklar yoluyla geçtiğine inanılıyor.
COVID-19 hakkında hâlâ öğreneceğimiz çok şey olsa da, hastalığın aynı şekilde yayıldığına inanılıyor.
“COVID-19’daki bulaşların muhtemelen en az üçte ikisi, su damlacıkları yoluyla solunumsal güzergâhtan gerçekleşiyor” diyor Blumberg.
Maskeler neden önemli?
Uzmanların söylediğine göre maske takmanın bu kadar önemli olması, su damlacıklarının bulaşmasından kaynaklanıyor.
“1-2 metrelik o bölgede; nefes alıp verme bölgesinde, virüs en etkili şekilde bulaşıyor ve tabii ki belirti göstermeyen insanlar belirti gösteren insanlar kadar fazla miktarda virüs yayıyor olabileceği için, maske takmanın tüm mantığı burada yatıyor” diyor Blumberg.
Maskeler, nefes verildiği zaman büyük su damlacıklarının başka insanlara bulaşmasını önleyen bir engel görevi görüyor ve yayılma tehlikesini en aza indiriyor.
“Dışarı giden şeylere karşı koruma sağlıyorlar. Bu konuda cidden mükemmeller. Gelen şeylere karşı koruma sağlama bakımından da iyiler; yani soluduğunuz şeye. Fakat dışarı giden şeylere karşı korumada gerçekten çok etkililer” diyor. “Mesela ameliyatları düşünün. Orada yüz maskesi takmalarının sebebi, ağız ve burunlarındaki mikropların ameliyat yapılan yere düşmesini önlemek. Eğer herkes maske takarsa kendilerini korumuş olurlar. Fakat bundan daha önemlisi, etraflarında bulunan herkesi korurlar ve hepimiz bunu yaparsak, virüsün bulaşma kabiliyeti sıfıra inmez belki ama çok büyük oranda düşer.”
Uzmanlar maske takmanın ve diğer COVID-19 önlemlerinin, bu kış grip vakalarının azalmasına da yardımcı olacağı konusunda umutlu.
“Aynı şeyler grip ve COVID-19 için de geçerli. Gribi önlemenin en önemli iki yolu, maske takmak ve sosyal mesafeye dikkat etmek. Eğer insanlar COVID-19 için de bunları uygularsa rahat bir nefes alabilir ve bu yıl daha düşük grip vakası görebiliriz” diyor Blumberg.
Maske nasıl takılmalı?
Uzmanlar ve Dünya Sağlık Örgütü, etkili bir maskenin üç katmanlı olması gerektiğini söylüyor.
Maskenin takılma şekli de önem taşıyor.
“En iyi maske… Kişi halka açık bir alanda durduğu sürece burnun ve ağzın üzerine doğru bir şekilde giyilen maskedir” diyor Friedman.
Maskeler, yanakların etrafına ve çenenin altına da sıkı bir şekilde uyum sağlamalı.
Schaffner, maske giymenin artık sıradan hale gelmesi gerektiğini ve sadece COVID-19’a karşı değil, pek çok diğer enfeksiyona karşı da koruma sağladığını söylüyor.
“Bu uygulamaları Birleşik Devletler’de ve genel olarak Batı dünyasında benimseye başladığımız zamanların artık geride kaldığını düşünüyorum” diyor. “Elbette sosyal olarak birbirimizden uzakta durmanın da faydası var. El temizliğinin iyi olması da bu konuda yardımcı. Ek olarak, gribe karşı yapabileceğimiz bir şey daha var; grip aşısı olmak.”
Yazar: Elizabeth Pratt/Healthline. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
Maskeleri molalarda dikkatlice değiştirmek suretiyle devamlı takarak Eylül’de 1400km’lik otobüs yolculuğu yaptım. İstanbul’a yaklaştığımda boğaz ağrım başladı ve eve geldiğimde griptim. Allah’tan bu kadar uzun mesafede Covid-19’a yakalanmadım. Maskelere pek güvenilmemesi gerek.