Japonya’da çalışan bilim insanları, kanda demans ile bağlantılı metabolik bileşenler olduğunu belirlemişler.
Çalışmada, demanslı hastalarda bulunan 33 metabolitin, herhangi bir sağlık sorunu bulunmayan yaşlı insanlara kıyasla değişik seviyelerde olduğu ortaya çıkarılmış. Bu hafta PNAS bülteninde yayımlanan bulgular, günün birinde demansın teşhis ve tedavisine yardımcı olabilir.
Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü Yüksek Lisans Üniversitesinin G0 Hücre Biriminde çalışan birinci yazar Dr. Takayuki Teruya şöyle aktarıyor: “Metabolitler, hücreler ve dokular içerisinde meydana gelen hayati kimyasal tepkimelerin ürettiği kimyasal bileşikler. Vücudumuz normalde bu seviyeleri dengede tutuyor ancak biz yaşlandıkça ve demans gibi hastalıkların gelişmesi durumunda, bu seviyeler dalgalanıp değişebiliyor.”
Sadece bir hastalıktan meydana gelmeyen demans, bir dizi belirtiyi tarif ediyor. Bunlar arasında hatırlama, düşünme, karar verme veya gündelik faaliyetleri gerçekleştirmede yavaş fakat genelde geri döndürülemez gerilemeler de bulunuyor. Demans, yaşlanmayla ilişkili tüm hastalıklar arasında en ciddi olanlardan biri; sadece hastalar ve aileleri bakımından değil, bir bütün olarak toplum açısından da böyle. Dünya çapında 55 milyon kişinin bu hastalıkla yaşadığı tahmin ediliyor.
Bilim insanları demansın sinirlerde oluşan hasardan kaynaklandığını bilse de, bu hasarın kesin sebebi ve hasarın nasıl tespit ile tedavi edilebileceği pek bilinmiyor.
Yeni çalışmada araştırmacılar, demanslı sekiz hastanın yanısıra sekiz sağlıklı yaşlı kişiden topladıkları kan numunelerini analiz etmiş. Sekiz sağlıklı genç kişiden de numune toplayan bilim insanları, bunları referans olarak kullanmış. Bu araştırmada, kandaki metabolitlerin analiz edildiği çoğu çalışmadan farklı olarak kırmızı kan hücrelerinde bulunan bileşenler de dahil edilmiş.
“Kan hücrelerinin idare edilmesi zor çünkü kısa bir süreliğine bile işlem uygulanmadan bırakıldıklarında, metabolik değişimler geçiriyorlar” diye açıklıyor Dr. Teruya.
Fakat yakın zaman önce kırmızı kan hücrelerindeki metabolitleri istikrarlı hale getirecek bir yöntem geliştiren araştırma takımı, bu sayede kırmızı kan hücrelerinin faaliyeti ile demans arasındaki ilişkiyi ilk defa inceleme fırsatı bulmuş.
Kanın tamamındaki 124 farklı metabolitin seviyelerini ölçen bilim insanları, 5 farklı alt gruba ayrılan 33 metabolitin demansla ilişki sergilediğini keşfetmiş. Bu bileşenlerin yedi tanesi demans hastalarında artarken, 26 tanesinin seviyesi de düşüş göstermiş. Bu bileşenlerden (kırmızı kan hücrelerinde bol miktarda bulunan dokuz tanesinin de yer aldığı) 20 tanesi ise daha önce demansla ilişkilendirilmiş.
Yazar: Dani Ellenby/Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü Yüksek Lisans Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
