Vücudumuzu meydana getiren hücreler ufak boyutlu ve her biri, sadece birkaç mikrometre çapında. Öte yandan genomu kodlayan krozomsal DNA molekül topluluğu, neredeyse 2 metre uzunluğunda. Kromozomsal DNA, hücrelere sığmak için pek çok kez katlanıyor. Fakat DNA, çekirdeğe sadece rastgele biçimde sıkışmıyor; belirli ve yüksek miktarda düzenlenmiş bir yapı halinde katlanıyor. Kromozomsal DNA’nın bu uzamsal yapısı, uzak kısımlar arasındaki biçimsel etkileşimlerin düzenlenmesini mümkün kılıyor; bu yüzden, genomun hücre nesilleri boyunca doğru şekilde ifade edilmesine, bakımdan geçmesine ve iletilmesine yardımcı oluyor.
DNA’mızda kendiliğinden meydana gelebilen veya ışınlar ya da kimyasal hasarlar sonucunda oluşabilen kırılmalar, ciddi sorunlara yol açabiliyor çünkü bunlar mutasyonları besleyip, nihayetinde kansere yol açabiliyor. Fakat DNA’daki her kırılmanın feci sonuçları olmuyor çünkü hücrelerimiz, bu hasarı hünerli yöntemlerle onarabiliyor. DNA onarımındaki ana güzergâhlardan birisi de; çoğaltılan kardeş kromatitten, hasar görmüş DNA’daki kayıp bilgiyi kopyalamayı kapsıyor. Bunu olması için, kardeş kromatitlere ait bu iki DNA molekülünün tamamen aynı genom konumunda birbirine yaklaşması gerekiyor. Fakat bu iki DNA molekülünün birbirlerine göre nasıl düzene girerek, bu önemli onarım güzergâhını desteklediği belli değildi.
Daniel Gerlich’in takımı, bu sorunu çözen bir yöntem geliştirmiş. Bugün Nature bülteninde yayımlanan çalışmanın birinci yazarı ve Dr. Gerlich’in laboratuvarında doktora öğrencisi olan Michael Mitter, şöyle açıklıyor: “DNA’nın katlanmasını haritalamaya yönelik mevcut yöntemler ciddi bir kör nokta barındırıyor: DNA moleküllerinin özdeş kopyalarını ayırt edemiyorlar. Bizim yaklaşımımız, DNA kopyalarını etiketleyip bu sorunu çözüyor. Bu sayede, DNA dizilimi yaparak onları ayırt edebiliyoruz.” Araştırmacılar bu yaklaşımı kullanarak, kopyalanmış kromozomlar arasındaki temas noktalarının ilk yüksek çözünürlüklü haritasını oluşturmayı başarmış.
Avusturya Bilimler Akademisi Moleküler Biyoteknoloji Enstitüsü (IMBA). Ç: O.
