Psikologlar bu lezzetli yiyeceğin beynimize ve tat alma cisimciklerimize nasıl keyif verdiğini analiz ediyor.
Antep fıstığının fiyatı yakın gelecekte düşecek gibi görünmüyor. Suçlayacak bir şey arıyorsanız, öfkenizi Dubai çikolatasına yöneltmek iyi bir fikir. İnternet ünlüsü bu şekerlemenin çeşitleri neredeyse her yerde bulunabiliyor. Fakat esas tatlının kökleri, ismini aldığı ülkeye uzanıyor. Birleşik Arap Emirlikleri merkezli Fix Dessert Chocolatier tarafından 2021 yılında oluşturulan bu tatlı, orada halen “Can’t Get Knafeh Of It” barı şeklinde biliniyor. Dubai çikolatası, ismi ne olursa olsun genelde içi kremamsı Antep fıstığı-tahin macunuyla doldurulmuş bir sütlü çikolata kaplaması ve kadayıf içeriyor.
Dubai çikolatasının kültürel sahneye ilk çıkışı, bu yılın başlarında bu lüks tatlıyı bir çırpıda bitirenlerin yer aldığı çeşitli viral sosyal medya videolarıyla başlamıştı. Fakat 10 yılı aşkın bir zaman öncesindeki krunat gibi internet modalarının aksine, nispeten yeni ve lezzetli olan bu tat profili beyinlerimiz sayesinde kalıcı olacak. Oxford Üniversitesinde çalışan psikolog Charles Spence’e göre Dubai çikolatasının şöhretinin bir kısmı, beynimizi birden fazla duyu rotasından uyarmayı başarmasından kaynaklanıyor.
Tatlının başlangıçtaki cazibesi (özellikle de sosyal medyada), zıtlık içeren güçlü görselleri. Kahverengi sütlü çikolata, Antep fıstığı dolgusunun doygun yeşiliyle çarpışıyor ve yiyeceğin video ile fotoğraflarda tümüyle dikkat çekmesini sağlıyor. Spence bunu sanatsal kaplama, simetrik yemekler ve olağan dışı sofra takımları gibi diğer yemek akımlarının altında yatan görsellere benzetiyor.
Sonrasında ise Dubai çikolatasından yayılan daha incelikli sinyaller var. Önceki araştırmalar, insanların evrimsel yönden yüksek kalorili yiyecekleri gördüğünde heyecanlanmak üzere yapılandığını gösteriyor. Bu, salt lezzetli bir yemekten daha fazlası; sürüngen beyniniz sık sık sizi bir dilim daha kek almaya ya da bir porsiyon daha makarna yemeye ikna ediyor. Belki de tüm o enerjiye lokantadan eve giderken bir yırtıcıdan kaçmak için ihtiyacınız var.
Dubai çikolatasının dokusal yapısı da bakan kişilere cazip geliyor ama bunu kendiniz denemeden pek bilemezsiniz. Spence, sosyal medya etkeninin burada devreye girdiğini söylüyor. “Yiyecek tepki” videolarının YouTube ve TikTok’ta bu kadar popüler olmasının bir sebebi var. Bu çikolatayı deneyen birinin coşkulu tepkisini görmek, beyninize bunun bizzat denemeniz gereken bir şey olduğu bilgisini iletiyor.
Son olarak da işin bir miktar çetrefilli psikolojik yabancılık boyutu var. “Yabancı” görünen yiyecek ve içecekler genelde sadece ona yabancı biri için yeni olduklarından cazip geliyor. İnanması zor gelebilir ama suşi Birleşik Devletler’de popüler olalı daha sadece 70 sene oldu. Mutfağın Amerika’daki mevcudiyeti 1900’lerin başlarına kadar uzansa da; benimsenmesinden önceki onlarca yıl Japonya karşıtı hisler hüküm sürmüştü.
Tatlı seven insanlar, çeşitli sebeplerle Dubai çikolatasına övgü dizmekten o kadar geri durmadı. Fakat suşide olduğu gibi işin karmaşık psikolojik tarafları, belli yiyeceklerin nasıl, ne zaman ve neden kültürel birer vazgeçilmez haline geldiğini açıklamaya yardımcı oluyor.
Yazar: Andrew Paul/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
