Gezegenin merkezi, bilinen tüm altınların %99,999’unu barındırıyor.
Komplo teorilerinin aksine, Dünya’nın çekirdeği içi boş bir yapı değil. Bu yoğun, sıcak top, içinde platin, rutenyum ve gezegenin neredeyse bütün altınlarının bulunduğu bir değerli metal yahnisi içeriyor. Kulağa ne kadar kârlı gelirse gelsin, aslında insanlığın 550 metreden fazla som kayanın altına gömülü bu doğal hazine sandığına erişebilme yolu yok. Fakat Hawai’i’deki yanardağlarda yapılan son keşiflere göre bu gözde metallerden bazıları, gezegenin en derin yerlerinden eser miktarlarda yukarı sızıyor.
Göttingen Üniversitesinde çalışan jeokimyager Nils Messling, “İlk sonuçlar geldiğinde kelimenin tam anlamıyla altın bulduğumuzu fark ettik” diyor bir açıklamasında. “Verilerimiz; altın ve diğer değerli metaller de dahil çekirdekten gelen maddenin, Dünya’nın üst kısımda bulunan manto tabakasına sızdığını doğruluyor.”
Messling ve çalışmaya katkıda bulunanlar, bulgularını geçtiğimiz hafta Nature bülteninde yayımlanan bir çalışmada açıklıyor. Araştırma takımı geçenlerde Hawai’i adalarından toplanan volkanik kaya numunelerini analiz ederken iz miktarlarda değerli rutenyum metali tespit etmiş. Daha spesifik olarak ise beklenmedik rutenyum izotopu (¹⁰⁰Ru) belirlemişler.
“Beklenmedik” burada anahtar kelime. ¹⁰⁰Ru Dünya’nın manto tabakasında bulunsa da çekirdeğin içerisinde biraz daha bol miktarda; gezegendeki altının yüzde 99,999’u ve diğer değerli metaller ile beraber. Bunun sebebi, gezegenin yaklaşık 4,5 milyar yıl önceki oluşumu sırasında Dünya’nın çekirdeğinin içine hapsolan rutenyumun bir kısmı, bugün manto tabakasında bulunan ufak miktardaki rutenyumdan farklı bir kaynaktan geliyor. Bu iki rutenyum formu arasındaki farklılıklar o kadar hafif ki; yerbilimcilerin bu izotopları incelemek için kullandığı cihazlar ikisi arasındaki farkı söyleyebilmiş değil.
Fakat Hollanda’daki Göttingen Üniversitesinde çalışan araştırmacılar, geçenlerde tam da bunu yapmalarına imkan sağlayan yeni izotop analiz yöntemleri geliştirmişler. Araştırma takımı aynı izotopun bu iki tipi arasında ayrım yaparken, Hawai’i’nin volkanik bazaltlarının bazılarının olağan dışı miktarda yüksek ¹⁰⁰Ru sinyali içerdiğini keşfetmiş; yani bunun çekirdek-manto sınırının yakınından çıkması gerekiyor.
Sonuçlar ise önemli: Önceden erişilemez olduğu düşünülen Dünya’nın çekirdeği, volkanik püskürmeler sırasında ufak miktarlarda yüzeye doğru çıkıyor.
Makalenin yazarlarından Matthias Wilbold şöyle ekliyor: “Artık devasa hacimlerde süper ısınmış manto maddesinin çekirdek-manto sınırından çıktığını ve Dünya yüzeyine yükselerek Hawaii gibi okyanus adalarını oluşturduğunu da kanıtlayabiliyoruz. Bahsettiğimiz miktar yüzlerce katrilyon ton kaya.”
Şimdi sorulması gereken soru, bu beklenmedik sürecin gerçekleşip gerçekleşmediği değil; geçmişte gerçekleşip gerçekleşmediği ve gerçekleştiyse ne zaman olduğu.
“Bulgularımız, evimiz olan Dünya gezegeninin iç dinamiklerinin evriminde tamamen yeni bir bakış açısına kapı aralıyor” diye ekliyor Messling.
Yazar: Andrew Paul/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
