Güney Kutbu’ndaki dev A68A buz dağını uzaydan izleyen bilim insanları, buz dağının Güney Kutbu altındaki Güney Georgia adası civarında eriyerek muazzam miktarda tatlı su bıraktığını ortaya çıkarmışlar. Yeni çalışmaya göre 61 milyon adet Olimpik boyutlu yüzme havuzuna eş değer miktardaki bu 152 milyar ton tatlı su, mega buzul 2020/2021’deki 3 aylık dönemde eridiğinde Güney Georgia adasının etrafındaki denizlere karışmış.
A68A, 2017 yılının Temmuz ayında Güney Kutbu Yarımadası’ndaki Larsen-C Buz Sahanlığı’ndan kopmuş ve Güney Kutup Denizi boyunca gerçekleştireceği 3,5 yıllık, 4.000 km’lik efsane yolculuğuna başlamıştı. Hemen hemen İstanbul boyutundaki 5719 kilometrekarelik alanıyla, oluştuğu zamanlarda Dünya’daki en büyük ve kayıtlardaki de altıncı en büyük buz dağıydı. 2020’nin başlarında ise Güney Georgia’nın çok yakınından geçtiğinde, adanın narin ekosistemine zarar vermesinden korkulmuştu.
İngiltere Kutup Gözlem ve Modelleme Merkezi (CPOM) ile İngiltere Güney Kutbu Gözlem Merkezinde (BAS) çalışan araştırmacılar, yeni çalışmada uydudan yapılan ölçümleri kullanarak A68A’nın yaşam döngüsü boyunca alanı ve kalınlığında gerçekleşen değişimleri çıkarmışlar. Makalenin yazarları, buzulun kaydığı sırada Güney Georgia civarındaki deniz tabanına zarar vermeyecek ve karaya oturmayacak kadar eridiğini gösteriyor. Fakat bu erimenin yan etkilerinden biri de, adanın yakın çevresine 152 milyon tonluk muazzam bir tatlı su kütlesinin girmesi olmuş. Erime sonucunda bozulan düzen, adanın deniz habitatında derin bir etki bırakabilir.
A68A ömrünün ilk iki yılında, Weddell Denizi’nin soğuk sularında Antarktika’ya yakın durmuş ve erime yolunda çok az şey yaşamış. Fakat Drake Geçidi boyunca kuzeye doğru yapacağı yolculuğa başladığında, sıcaklığı giderek artan sulardan geçerek erimeye başlamış. Başlangıçta 235 m kalınlığa sahip olan buz dağı, toplamda 67 metre incelmiş. Gerçekleşen bu erime hızı, dağ Güney Georgia yakınındaki Scotia Denizi’nde kayarken keskin bir yükseliş göstermiş.
Bulgular Remote Sensing of Environment bülteninde sunuldu.
Kaynak: Leeds Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
