Salyangozlar karar vermede pek hızlı değiller. Aslında hiçbir şeyde hızlı değiller. Ama egzersiz yapan salyangozlar The Journal of Experimental Biology‘de yeni yayımlanan bir araştırmaya göre daha kararlı.
Bu akla şu soruyu getiriyor: Salyangozlara nasıl egzersiz yaptırılır?
Belirli deneylerde kullanılan salyangozlar, Lymnaea stagnalis, ya da yarasa kulak salyangozlar tatlı suda yaşar. Havayı solurlar ama kurumamak için suyun içinde ya da yakınlarında kalmaya ihtiyaçları vardır. Ayrıca oldukça büyük kabuklarının kütlesini desteklemek için de suyu kullanırlar. Bilim insanları deneylerini tasarlarken bu bilgiden yararlandı.
Bir salyangoza egzersiz yaptırmak antrenmandan çok, korkunç bir belirsizlik yaratmak anlamına geliyor. Suyun bir milimetre derinliğinde, yarasa kulak salyangozlar kurumamak için yeterli neme sahip olurlar ancak bu nem kabuklarını desteklemek için yeterli olmaz. Onlar da kendilerince daha derin su bulabileceklerini düşünerek döne döne emeklerler. Bu deneyde hiçbir şekilde rahatlama olmayacağını asla fark etmezler.
Bilim insanları yarasa kulak salyangozlarını son derece dar bir yerin içine yerleştirmeden önce iki saat boyunca bu korkunç manzaraya maruz bıraktı. Kibar bir deyişle “test meydanı” kuru, boş bir düzlük. Bu, yarasa kulak salyangozu için korkunç. Hayatta kalmak için suya ihtiyacı var, bu yüzden etrafını incelemek için yavaşça daireler çizerek, sonra bir yöne karar vererek ve yönünü hızlıca (ya da gidebileceği kadar hızlı bir şekilde) değiştirerek suda yolunu bulmayı deneyecek.
Testten önce derin suda rahat eden salyangozlar, kontrol altındaydı, ve nereye gideceklerine karar vermeden önce dolaşarak zaman geçiriyorlardı. Ama iki saat içinde etrafta emeklemek zorunda kalan salyangozlar daha kararlıydı. İlk başta birkaç kesin olmayan hareket yaptılar, daha sonra bir yön seçtiler ve alanı denetimdeki salyangozlardan daha hızlı terk ettiler.
Salyangoz işkencelerinin hepsi egzersizin yararlarının evrimsel kökenlerini anlamak için yapılan bir çabaydı. Fiziksel aktiviteler birçok memeli türünde karar vermeyi de içeren diğer bedensel fonksiyonları geliştirir. Salyangozlarda bir bağlantı bulmak evrimsel kökenin memeliler şubesinden daha eski olması akla getiriyor.
Daha çok araştırma ile, bilim insanları egzersize bağlı gelişmelerden sorumlu sinir ağlarının bazılarını da anlamaya başlayabilir. Yumuşakçalar (salyangozları da içeren bir grup) sinir biliminde en kullanışlı modellerden biri çünkü basit bir sinir sistemleri var. Öğrenme ve hafıza üzerine birçok çalışma dev deniz sümüklü böceği türlerinden biri olan Aplysia isimli türden geldi.
Hareket halindeki yumuşakçalar karmaşık egzersiz bilimini anlamak için bir anahtar olabilir. Ama önce, daha fazla salyangoza işkence yapmalıyız.
Çeviren: Aleyna Küçükay
