Bebekler ciyaklama, sesli harf, homurtu ve “ba” veya “agu” şeklinde kelime benzeri kısa sesler gibi pek çok farklı ses çıkarıyor. Konuşmanın ilk işaretleri olan bu sesler sonradan yerini ilk kelimelere, nihayetinde ise tam kelime ve cümlelere bırakıyor. Bazı bebekler diğer bebeklere göre daha “konuşkan” olurken, iki hafta önce iScience bülteninde yayımlanan yeni bir çalışmada erkek ve kız bebekler arasında bu seslerin miktarı bakımından farklılıklar bulunduğu gösteriliyor.
Bilim insanları, genelde erkek bebeklerin ilk yıllarında kız bebeklerden daha fazla “konuştuklarını” keşfetmiş. Yeni çalışma aynı araştırma takımının çok daha ufak boyutlu başka bir çalışmasında ulaştığı önceki bulguları doğrulasa da, bilim insanları keşfettikleri karşısında şaşkınlıklarını gizleyememişler. Bu durumun sebebi, yaygın ve uzun zamandır süren bir inanışa dayanıyor: Kadınların dil konusunda erkeklere göre istikrarlı bir avantaja sahip olduğu düşünülüyor. Araştırmacılar ayrıca bulguların, dilin evrimsel temelleriyle alakalı ilginç fikirler de verdiğini söylüyorlar.
Tennessee’de yer alan Memphis Üniversitesinde çalışan D. Kimbrough Oller, “Kadınların genel olarak dil konusunda erkeklere göre ufak fakat fark edilebilir bir avantaja sahip olduğu düşünülüyor” diyor. “Fakat erkeklerin ilk yıllarında kızlardan daha fazla konuşma benzeri ses çıkardığı kanıtlandı.”
Ancak erkek bebeklerin dil gelişiminde göze çarpan bu erken avantaj devam etmiyor. “Erkeklerin ilk yılda daha fazla ses çıkardığı gösterilse de, kızlar ikinci yılın sonunda onları yakalayıp geçiyor” diyor Oller.
Oller ve meslektaşlarının başlangıçta hiç cinsiyet farklılıklarına bakma niyeti yokmuş. Asıl ilgilendikleri şey, dilin bebeklik dönemindeki kökenleriymiş. Tahmin yürütecek olsalardı, kız bebeklerin erkeklerden daha fazla ses çıkardığını düşünürlerdi. Fakat 2020 yılında Current Biology bülteninde yayımlanan önceki bir makalede aynı sonuca ulaşmışlar.
Yeni çalışmada ise aynı örüntüyü çok daha geniş bir çalışmadan çıkarıp çıkaramayacaklarını görmek istemişler. Oller, söz konusu örneklem boyutunun “devasa” olduğunu ve 5.899 bebeğin hemen hemen iPod boyutundaki bir cihaz ile tüm gün kaydedilen, 450.000 saatten uzun ses kaydını içerdiğini söylüyor. Bu kayıtlar, ilk iki yaşı kapsayan dönemde bebeklerin ve yetişkinlerin çıkardığı sesleri otomatik şekilde saymak üzere analiz edilmiş.
“Bildiğimiz kadarıyla bu çalışma, dil gelişimi üzerinde şimdiye kadar yürütülen tüm çalışmalar arasında en yüksek örneklem boyutuna sahip” diyor Oller.
Genel olarak veriler, erkek bebeklerin kız bebeklere kıyasla ilk yıl %10 daha fazla ses çıkardığını gösteriyor. İkinci yılda ise fark yön değiştiriyor ve kız bebekler erkek bebeklerden yaklaşık %7 daha fazla ses çıkarıyorlar. Bu farklılıklar, her iki yılda da bebeklere bakan yetişkinlerin konuştuğu kelime sayıları erkeklere kıyasla kız bebeklerde daha fazla olsa bile gözlenmiş.
Araştırmacılar, erkek bebeklerin ilk başlarda daha fazla ses çıkarmasının genel olarak daha faal olmalarından kaynaklanabileceğini söylüyor. Fakat erkek bebeklerin çıkardığı seslerdeki artışın 16 ayda kaybolduğu ve fiziksel faaliyet seviyelerindeki fazlalığın aynı kaldığı göz önüne alındığında, veriler bu hipotezi desteklemiyor gibi duruyor. Buna rağmen bulgular, bebeklerin iyi durumda olduklarını ifade etmek ve hayatta kalma olasılıklarını artırmak için ilk zamanlarda bu kadar fazla ses çıkardıklarına yönelik evrimsel bir kuramla uyuşuyor Oller’a göre.
O halde erkek bebekler neden ilk yılda kız bebeklerden daha çok çıkarıyor da sonrasında durum değişiyor? “Bu durumun, erkeklerin kızlara kıyasla ilk yılda ölmeye karşı daha savunmasız olmalarından kaynaklanabileceğini düşünüyoruz” diyor Oller. ““Erkeklerdeki ölüm vakalarının birçoğunun ilk yılda gerçekleştiği düşünüldüğünde, erkekler hayatta kalma açısından uyum gücünü gösteren vokal sinyaller üretmede özellikle yüksek bir seçilim baskısı altında olabilir.” İkinci yıla gelindiğinde ölüm oranları her iki cinsiyette de çarpıcı şekilde düştükçe, “Hem erkeklerde hem de kızlarda bu özel sinyalleri üretme baskısı daha düşük oluyor.”
Araştırmacılara göre bebeklere bakan kişilerin bebek seslerine nasıl tepki verdiğini anlamak için daha fazla çalışma yürütülmesi gerekiyor.
“Bebeklere bakan kişilerin konuşma benzeri bu seslere fark edilir tepkiler vereceğini; bu seslerin kişilerin dikkatini çekip onları büyüleyeceğini düşünüyoruz” diyor Oller. “Bunlar bebeğin gönderdiği uygunluk sinyallerinin, gerçek şefkat hislerini ve özellikle etkili ses çıkaran bebeklerde bebeğin sağlığına yatırım yapmaya dönük isteği harekete geçirdiğini gösteren işaretler. Bebek bakanların erkek ve kızların konuşma benzeri seslerine nasıl tepki vereceğini merak ediyoruz. Fakat bu kişilere hangisinin hangisi olduğunu söylemek gerekebilir çünkü biz bile cinsiyetin yalnızca sesten belirlenip belirlenemeyeceğini bilmiyoruz.”
Kaynak: Cell Press. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
