Birmingham Üniversitesi’nde çalışan araştırmacıların göksismoloji kullanarak yürüttüğü yeni bir çalışmaya göre, yıldızlar yaşlandıkça beklenenden daha hızlı dönüyor.
Güneş gibi bütün yıldızlar dönerek doğuyor. Yıldızlar büyüdükçe, dönüş hızları ‘manyetik frenleme’ adı verilen bir süreçte, manyetik rüzgarlar sebebiyle yavaşlıyor. Carnegie Gözlemevleri’nde çalışan bilim insanlarının 2016 yılında yayımladığı bir araştırma, ömürlerinin Güneş ile benzer bir aşamasında bulunan yıldızların manyetik frenleme kuramlarında tahmin edilenden daha hızlı döndüğüne yönelik ilk işaretleri ortaya çıkarmış. Bu çalışmadan gelen sonuçlar, bilim insanlarının yıldız yüzeylerindeki karanlık noktaları saptayıp takip ederek yıldızların dönüşlerini izlediği bir yönteme dayanıyor. Yöntem genç yıldızlardaki dönüşün ölçülmesi bakımından iyi sonuç verse de, yaşlı yıldızlarda daha düşük miktarda nokta bulunuyor ve bu durum, söz konusu yıldızlardaki “zayıflayan” manyetik frenleme etkilerinin onaylanmasını zorlaştırıyor.
Nature Astronomy bülteninde yayımlanan yeni bir çalışmada ise araştırmacılar farklı bir yaklaşım kullanarak, eski yıldızların aslında tahmin edilenden daha hızlı döndüklerini doğruluyorlar. Araştırma takımı, yıldızın nasıl döndüğünü hesaplamak için göksismolojisi kullanıyor. Nispeten yeni olan bu bilim dalı, yıldızın içerisinde hapsolan ses dalgalarının sebep olduğu salınımların ölçülmesini sağlıyor. Bu dalgaların farklı özelliklerini ölçen bilim insanları, yıldızların boyut ve yaşı gibi farklı niteliklerini ortaya çıkarabiliyorlar.
Araştırma takımı yeni çalışmada, yıldızın salınımıyla oluşan ses dalgalarının modlarını ya da frekanslarını ölçmüş. Bu modlar, yıldız döndükçe, farklı frekanslara ayrılıyor. Yazarların aktardığına göre bu durum, bir döner kavşakta daire çizerek gittikleri zamanlara kıyasla sabit duran iki ambulansın sesi şeklinde hayal edilebilir. Aradaki bu farklılıkların ölçülmesiyle, dönüş hızının hem genç, hem de yaşlı yıldızlarda ölçülmesi mümkün oluyor.
Birmingham Üniversitesi. Ç: O.
