Milisaniye atarcaları, çöken bir yıldıza göre çok hızlı dönüyor. Bu nötron yıldızlarını incelemek için en iyi fırsat, atarcanın kendisine eşlik eden yıldızı buharlaştırıp büyük kısmını yuttuğu bir ‘kara dul sistemi’ bulmak. Tam da böyle bir refakatçinin görüngesini yakalayan Keck I teleskobu, yıldızın yanındaki atarcanın ağırlığını ölçme imkanı sunuyor. Şimdiye kadar bulunan en ağır atarca olan bu yıldız, belki de bir nötron yıldızının üst sınırına yaklaşmış durumda.
Saniyede 707 defa dönen bu yoğun ve çökmüş yıldız, Samanyolu galaksisinde en hızlı dönen nötron yıldızları arasında. Kendisine eşlik eden yıldızın neredeyse bütün kütlesini parçalayıp tüketen bu cisim, şimdiye kadar gözlemlenen en ağır nötron yıldızı haline gelmiş.
Güneş’ten 2,35 kat büyük ağırlığıyla listenin tepesine yerleşen bu yıldızın ağırlığının ölçülmesi, gökbilimcilerin bu yoğun cisimlerin içerisindeki tuhaf kuantum durumunu anlamasına yardımcı oluyor. Ağırlığının daha da artması durumunda, yıldız tamamen çökecek ve kara deliğe dönüşerek ortadan kaybolacak.
Berkeley – California Üniversitesinde gökbilim profesörü olan Alex Filippenko, “Maddenin, bir uranyum atomunun çekirdeğindeki nükleer yoğunluklarda nasıl davrandığını kabaca biliyoruz” diyor. “Bir nötron yıldızı ise dev bir çekirdeğe benziyor. Fakat birbirine sımsıkı tutunan ve kütlesi Dünya’nın yaklaşık 500.000 katı olan bu çekirdek topluluğunun nasıl davranacağı o kadar net bilinmiyor.”
Stanford Üniversitesinde astrofizik profesörü olan Roger W. Romani, nötron yıldızlarının çok yoğun olduklarını (1 inç küpleri 10 milyar tonu aşıyor) ve bu sebeple çekirdeklerinin, kara delikler haricinde evrendeki en yoğun madde olduğunu belirtiyor. Kara delikler ise olay ufuklarının ardına gizlendiğinden, onları incelemek mümkün değil. Bu sebeple PSR J0952-0607 adı verilen bir atarca olan bu nötron yıldızı, Dünya’dan görülebilen en yoğun cisim.
Bulgular yayımlanmak üzere The Astrophysical Journal Letters bültenine gönderildi.
Yazar: Robert Sanders/Berkeley – California Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
