Güneş’imizde meydana gelen şiddetli faaliyetler, Dünya’da görülen en olağanüstü uzay havalarından bazılarına yol açıyor ve uydular, iletişim sistemleri, enerji dağıtımı ile havacılık gibi sistemleri etkiliyor. Güneş faaliyetindeki yaklaşık 11 yıllık döngü, her biri Dünya’da hissedilen uzay havasını farklı şekilde etkileyen üç ‘mevsim’ barındırıyor: Güneş maksimumda Güneş faal ve düzensiz olurken, uzay havası da rüzgarlı ve olaylar düzensiz oluyor. Gerileme aşamasında Güneş ve güneş rüzgarı düzenli hale gelirken, uzay havası da daha ılımlı oluyor. Güneş minimumda ise faaliyet yatışıyor.
Warwick Üniversitesi öncülüğünde yürütülen ve üç gün önce The Astrophysical Journal bülteninde yayımlanan yeni çalışmada araştırmacılar, güneş maksimumdan gerileme aşamasına doğru gerçekleşen değişimin hızlı olduğunu ve Güneş’in birkaç dönüşünde (27 gün) meydana geldiğini bulmuşlar. Bilim insanları ayrıca gerileme aşamasının, tek sayılı güneş döngülerine kıyasla çift sayılı döngülerde iki kat daha uzun olduğunu keşfetmişler.
Hiçbir güneş döngüsü, şiddeti ve süresi bakımından aynı değil. Bilim insanları güneş mevsimlerini incelemek için, 1818 yılından beri mevcut olan günlük güneş lekesi miktarı kayıtlarından bir güneş saati oluşturmuşlar. Araştırmacılar bu sayede düzensiz güneş döngülerinin haritasını çıkararak düzenli bir saat meydana getiriyor. Güneş’in manyetik kutuplanması, yaklaşık 11 yıl süren her güneş döngüsü sonrasında tersine dönüyor. Manyetik döngü ise yaklaşık 22 yıl sürüyor. Bilim insanları bunu araştırmak için 22 yıllık bir saat oluşturmuş. Dünya’daki uzay havasında meydana gelen etki, son 150 milyon yılı kapsayan en uzun sürekli jeomanyetik faaliyet kayıtlarının kullanılmasıyla geriye doğru takip edilebiliyor. Saat oluşturulduğunda, Dünya’yı etkileyen mevsimsel güneş faaliyetleri birçok defa incelenebiliyor.
Bu güneş saatinin sunduğu yüksek detaylar sayesinde araştırmacılar, güneş maksimumdan gerileme aşamasına doğru geçişin hızlı olduğunu ve Güneş’in birkaç kez dönmesiyle (27 günde) gerçekleştiğini görebilmişler. Ayrıca Güneş’in manyetik kutuplanmasının ‘aşağı’ yönlü olduğu zamana kıyasla ‘yukarı’ yönlü olduğu zamanlarda, gerileme aşamasında belirgin bir farklılık oluştuğu da görülmüş: Söz konusu dönem, tek sayılı döngülerde çift sayılı döngülerden iki kat uzun sürüyor. 25. döngüye girmek üzere olduğumuzdan, bilim insanları sonraki gerileme aşamasının kısa sürmesini bekliyor.
Kaynak: Warwick Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
