Havaalanı X-Işını görüntülemesi, atmayı unuttuğunuz su şişesinin yanısıra her türden tehdidi tespit edebilir.
İyi niyetli olmalarına rağmen yolcular bazen havaalanına yetişmeye çalışırken dalgın olabilirler. Teoride kuralları bilsek de; ABD Taşıma Güvenliği İdaresine (TSA) bağlı memurlar şimdiye dek çok sayıda yolcunun valizinde bir şey tespit etmiştir. Söz konusu pürüzler komik olanlardan (potansiyel bir bomba tehdidi gibi ses çıkaran titreşimli bir kedi oyuncağı) stres verici olanlara kadar (yasal şekilde satın alınan fakat sonrasında yanlışlıkla suç teşkil eden bir eyalet ya da ülkeye taşınan kenevir ürünleri) değişiklik gösterir.
Bu yasaklı nesnelerden bazıları oldukça belirgin görünürken, diğerleri ise ‘Orada olduğunu nasıl oluyor da biliyorlar?’ gibi soruları akla getirir. Yorgun argın vücut tarayıcıya yürürken o kıvrımlı, çok renkli ekrana gözünüz iliştiyse, kendinizi ABD Taşıma Güvenliği Memurlarının (TSO) bu görüntülerden tam olarak ne denli bilgi çıkarabildiğini merak ederken bulabilirsiniz kendinizi.
Görünüşe göre pek çok bilgi çıkarabiliyorlar. Eğer çantanızda bir balya para veya hap dolu bir kutu varsa, bunu bileceklerdir. Herhangi bir elektronik ürünü veya daha da önemlisi, bunların içine sinsice gizlenmiş herhangi bir şeyi de öyle.
TSA görevlileri aralarında bıçakların, silahların ve patlayıcıların da bulunduğu pek çok tehlikeyi şeyi ayırt edebildiklerinden bu aslında iyi bir şey. Bir TSA sözcüsü şöyle aktarıyor: “Kontrol noktalarına getirilen yasaklı nesneler, ufak havalimanlarında yılda yüzlerce kilodan en geniş havalimanlarında ayda bir ton kadar büyük bir sayıya ulaşabiliyor” diyor. İdareye göre devlet dairesi geçen yıl 2 milyardan fazla el bagajını ve 494 milyon kayıtlı bagajı taradı. Peki nasıl yaptılar?
İlgili Havacılık Makaleleri
Uçaklardaki tuvaletler nasıl çalışıyor?
İnen uçaklarda koltukları neden dik hale getiriyoruz? Havacılık uzmanı sebebini açıklıyor
Uçaklarda neden hâlâ telefonla konuşamıyoruz?
Uçaklar neden gökyüzünde beyaz izler bırakıyor?
Uçaklar ne kadar yüksekte uçabilir? Hangi yöne gittiklerine bağlı
Nasıl çalışıyor
TSA’nın 11 Eylül’den sonra seviyeyi yükselttiği 2002 yılından beri neredeyse bütün görevliler Bilgisayarlı Tomografi (CT) sistemlerine bel bağlıyor. “CT tıp alanında geniş biçimde kullanılan, kanıtlanmış ve yüksek oranda etkili bir tarama teknolojisi” diyor bir TSA Sözcüsü.
Aslında bir TSA CT X-ışını tarayıcısı, valizinizden düşük dozlarda X-ışınları gönderiyor ve bunlar farklı malzemelerin içerisinden farklı oranlarda geçiyor. Dolayısıyla tarayıcı, valizde metal, sıvı ve hatta organik maddeler olup olmadığını söyleyebiliyor.
“CT teknolojisi nesnelerin etrafında dönen bir X-ışını kamerasıyla yüzlerce görüntü toplayıp karmaşık algoritmalar uygulayarak üç boyutlu görüntüler oluşturuyor” diyor bir TSA Sözcüsü. Bu görüntüler üç eksende 360 derece döndürülebiliyor ve Taşıma Güvenliği Memurları tarafından daha detaylı görsel analiz yapılmasıyla çantanın açılmasına gerek kalmadan daha geniş bir tehdit aralığının tespit edilmesine olanak sağlıyor.”
Temel fikir aynı kalsa da; teknoloji bugünlerde çok daha fazla karmaşıklaşmış durumda. TSA’nın nihayet bu sene güvenlikten geçen yolcuların kokuşmuş ayaklarını ayakkabılarından çıkarmamalarına karar vermesinin önemli bir sebebi de bu. Aslında CT tarayıcıların daha yeni modelleri valizinizi okumada o kadar usta ki; dizüstü bilgisayarlarınızı hiç çıkarmadan güvenli bir şekilde yanınızda taşıyabiliyorsunuz. Hatta bazıları valizinizdeki sıvıların patlayıcı içerip içermediğini bile söyleyebiliyor. Bunlar henüz yaygın şekilde kullanılmasa da gelecekte nihayet normal boyutlu şampuanlarla uçabileceğimize dair umut var.
Ne buluyorlar
“TSA memurları havai fişekler ve sahte el bombalarından yılanlara ve kelimenin tam anlamıyla mutfak lavabolarına kadar her şeyle karşılaşıyor” diyor bir TSA Sözcüsü. “Bıçaklar, dövüş sanatı eşyaları ve büyük aletler en yaygın nesneler arasında.”
Bulunan şeylerden bazıları o kadar acayip ki TSA resmi YouTube kanalında yıllık bir özet yayımlamaya başlamış. Örneğin geçen sene Chicago Midway Uluslararası Havalimanındaki bir yolcu, bir diş macunu tüpünün içerisine elektronik sigara gizlemeye çalışmış. 2023 yılında yolcular, bir somun ekmeğin içerisinde bir bıçak ve bir gazoz kutusunda el yapımı bir patlayıcı geçirmeye çalışmışlar. 2022 yılında ise uyuşturucu kuryeleri yaratıcılıklarını sergileyerek, saç bantlarının içerisine narkotik ve şekerleme içerisine Fentanil yerleştirmişler.
Ninja fırlatma yıldızları (evet, gerçekten) ve boru bombaları belirgin şekilde açığa çıksa da; belli bir nesneden emin olamıyorsanız TSA’nın yayımladığı rehberi kontrol etmek her zaman iyi bir fikir.
Elinize yüzüne bulaştırıp tam boyutlu cilt bakım rutininizi el bagajınıza atsanız bile fazla stres yapmayın. Görevliler aslında çoğu yasaklı nesneye el koymuyor, dolayısıyla Walter White veya Tony Montana’ya aracılık yapmıyorsanız, bu eşyaların sizde kalma ihtimali yüksek. Genelde eşyalarınızı havaalanında bulunan ve sizinle beraber uçağa binmeyen bir arkadaşınıza veya aile üyesine vermenize olanak sağlanıyor. Alternatif şekilde, genelde bilet gişesine geri gidebiliyor ve bunları kayıtlı bagajınıza koymayı isteyebiliyorsunuz.
Ayrıca TSA memurlarının geziniz esnasında aldığınız o havalı İskoç viski şişesine kendileri için el koyması da bir şehir efsanesi. Aslında havaalanı güvenliğine teslim edilen (veya sadece unutulan) bu nesnelerin büyük bir çoğunluğu, GovDeals.com sitesinde devlet destekli bir açık artırmada tasfiye ediliyor. Şöyle düşünün: Eğer en sevdiğiniz şampuanınızı kaybettiğiniz için hâlâ kızgınsanız, mutfak bıçaklarından dizüstü bilgisayarlara kadar her şeyi harika fiyatlarla bulabilirsiniz. Havaalanı güvenliğinin yaşam döngüsü gibi bir şey bu.
Yazar: Diana Hubbell/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
