Işığı bile esir tutan yok edici canavarlar biçiminde betimlenen kara delikler, NASA’nın Hubble Uzay Teleskobu ile yapılan son araştırmada biraz daha iyi bir rol üstleniyor. Henize 2-10 cüce galaksisinin merkezinde yer alan bir kara delik, yıldızları yutmak yerine onları oluşturuyor. Kara delik, görünüşe göre galakside gerçekleşen yıldız oluşumu fırtınasına katkıda bulunuyor.
Bu ufak galaksi, gökbilimciler arasında 10 yıl önce tartışma başlatmış ve bilim insanları, cüce galaksilerin daha büyük galaksilerin merkezinde bulunan süperkütleli canavarlar ile orantılı kara deliklere ev sahipliği yapıp yapmadığını merak etmiş. Samanyolu galaksimizde bulunan yıldız sayısının sadece onda birini içeren Henize 2-10, yeni keşif sayesinde süperkütleli kara deliklerin başlangıçta nereden geldiğine dönük gizemin çözülmesinde büyük bir rol oynayabilir.
Bu galakside yer alan bir kara deliğe yönelik ilk bulguları 2011 yılında yayımlayan ve üç gün önce Nature bülteninde yayımlanan yeni Hubble gözlemlerinin baş araştırmacısı olan Amy Reines, “10 yıl önce yüksek lisans öğrencisiyken, meslek hayatımı yıldız oluşumuna adayacağımı düşünürdüm ancak Henize 2-10’dan gelen verilere baktığımda her şey değişti” diyor.
“Başlangıçtan itibaren, Henize 2-10’da olağandışı ve özel bir şeylerin gerçekleştiğini biliyordum. Şimdiyse Hubble, kara delik ile kara delikten 230 ışık yılı uzakta bulunan komşu bir yıldız oluşum bölgesi arasında çok net bir bağlantı olduğunu gösterdi.”
Söz konusu bağlantı, parlak görünümlü bir yıldız oluşum bölgesine uzanan ve göbek bağına benzeyen bir gaz akıntısı. Dışa doğru gerçekleşen bu düşük hızlı akıntı geldiğinde, bölge halihazırda yoğun bir gaz kozasına ev sahipliği yapıyormuş. Hubble ile yapılan tayf ölçümleri, dış akıntının saatte yaklaşık 1.6 milyon km hızda hareket ettiğini ve bu yoğun gaza bir bahçe hortumunun çamur tabakasına çarpması gibi çarparak gazın dağılmasına neden olduğunu gösteriyor. Yeni doğan bu yıldız kümeleri akıntının yayılım güzergâhına dağılırken, yaşları da Hubble tarafından hesaplanmış.
Kaynak: Nasa Goddard Uzay Uçuş Merkezi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
