Geçen sene dünya ilk defa toplu bir şekilde, bir kara deliğin gölgesinin ilk gerçek ve doğrudan görüntüsüne hayretle bakmıştı.
Şimdiyse daha eskilere, daha basit görüntülere bakan bilim insanları, M87*’nin etrafındaki halkada bir sallantı olduğuna yönelik kanıtlara ulaşmışlar. Bu hareket, kara deliği sanki ışıldıyormuş gibi gösteriyor.
Can you wobble? The M87 black hole does!
The @ehtelescope debuted the first #realblackhole image in 2019, but with NSF support, it was gathering data long before that. This data showed that the "shadow" of the M87 black hole wobbles over time: https://t.co/qoCbqWqHtA pic.twitter.com/oU9ba5J07B
— National Science Foundation (@NSF) September 23, 2020
Geçen yılın tarih yazan görüntüsü, gözlem teknolojilerimizin sınırlarını zorlayan sıkı bir çalışmanın ürünüydü. Yıllar süren çaba ve planlamanın zirvesiydi. Fakat nihai görüntü, 2017’de yapılan sadece bir haftalık gözlemlerin bir araya getirilmiş haliydi.
Olay Ufku Teleskop projesinin ilk yıllarında araştırma takımı, bu hedefi (55 milyon ışık yılı ötede yer alan ve M87 isimli bir galaksinin merkezinde yer alan kara delik) prototip teleskop dizileri kullanarak gözlemlemiş.
2009 ve 2012 yılları arasında elde edilen bu gözlemlerde, bir görüntüye yetecek kadar veri toplanmamış.
Fakat gökbilimciler kara deliğin etrafındaki halkanın zamanla nasıl değiştiğini belirlemeye çalıştıklarında, halkanın parlaklığının nasıl dalgalandığını gösteren sanal bir canlandırmayı doğrulayacak kadar veri bulunduğunu keşfetmişler.
Harvard Smithsonian Astrofizik Merkezi’nde çalışan astrofizikçi Maciek Wielgus şöyle açıklıyor: “Geçen yıl, bir kara deliğin gölgesine ait görüntüyü görmüştük. M87*’nin etrafında girdap gibi dönen sıcak plazmanın oluşturduğu parlak hilal ve merkezde de karanlık bir kısımdan oluşuyordu. Kara deliğin olay ufkunun da burada olmasını bekliyorduk.”
“Geçen yılın sonuçlarına dayanarak, kendimize bazı sorular sorduk: Hilal benzeri bu şekil, arşiv verileriyle tutarlı mı? Arşiv verileri, hilalin benzer bir boyut ve yöne sahip olduğunu gösteriyor mu?”
Araştırmacıların bulduklarına göre, genel görelilik kuramıyla tahmin edildiği üzere kara deliğin gölgesi (parlayan altın halkanın ortasındaki daire) bu zaman dönemi boyunca kalıcı olup, aynı çapı yıllarca devam ettirmiş. Araştırmacıların söylediğine göre bu durum, M87*’nin doğasının bir başka kanıtı niteliğinde.
Michelle Starr/ScienceAlert. Ç: O.
