Mantık ve duygu, zıt kutuplar olarak görülmeye yatkın şeyler. Analitik bir CEO’yu düşünün; bu kişinin eylemleri kâr biliminde mantıklı durur fakat ucuz insan gücü kullanmaya veya birkaç yüz çalışanı işten çıkarmaya geldiğinde, eylemlerinin insanlar yönünden taşıdığı sonuçlar için ortada belirgin bir kaygısızlık vardır. Pek çok seçim, bu iki sistemden ödün verme mücadelesidir. Bu durumun, beyinlerimizin yapılanma şekliyle alakası olabilir.
NeuroImage bülteninde yayımlanan bir çalışmada, empatik ve analitik problem çözme faaliyetleri için iki ayrı nöral güzergâhın dönüşümlü olarak kullanıldığı aktarılıyor. Çalışmada bu durum tahterevalliye benzetiliyor. Empati yapmakla meşgul iken, analiz için kullanılan sinirsel ağ baskılanıyor ve bu geçiş elinizdeki işe göre yapılıyor.
Case Western Reserve Üniversitesinde çalışan yardımcı bilişsel bilimler profesörü ve baş makale yazarı Anthony Jack, bu fikri optik bir yanılsamaya benzetiyor. Görüntüde bir ördek ve bir tavşan görebilirsiniz ama aynı anda ikisini göremezsiniz. Görebileceğiniz şeyi belirleyen bu sınırlama, algısal rekabet şeklinde adlandırılıyor. Jack’in çalışmasında ise bu kavram görsel algının ötesine taşınıyor ve beynin durumları nasıl işlediği araştırılıyor. Bulgular, sosyal/duygusal işleme ve mantıksal analiz için ayrı sinirsel ağlar bulunduğunu gösteriyor.
Çalışmada, sosyal sorunlar veya fizik bilimiyle ilişkili problemler sunulan 45 üniversite öğrencisinin manyetik rezonans ile görüntüsü alınmış. MRI’ler, problemin tipine göre beynin farklı bölümlerinin faaliyete geçip devre dışı kaldığını göstermiş.
Bu iki sinirsel güzergahın kullanımı arasında bir denge bulunması, Jack’e göre depresyon ve şizofreni gibi nöropsikiyatrik bozuklukların tedavisi bakımından fikir verebilir.
Yazar: Colleen Park/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
