Yakup Merdiveni’yle içinizdeki çılgın bilgini açığa çıkarın
Bu yıl, muhtemelen yapılmış en iyi canavar filminin, yani başrolünde Boris Karloff’un oynadığı Frankenstein’ın 85. yıldönümü. Günümüzün bazı yaygın klişeleri (örneğin üstüne oturmamış bir laboratuvar önlüğüyle gezen kaçık bilim insanı, eli meşaleli ayaktakımı ve elbette yüksek voltajlı elektriğin dönüştürücü gücü) ilk kez bu filmde görülmüştü.
Filmdeki (bir kısmı gerçek bir kısmı hayali olan) nice büyüleyici makineden belki de en bilineni Yakup Merdiveni. Bu aygıt iki adet dikey telden ve vızıldayarak tellerin arasından yavaşça yukarı tırmanan elektrik arkından oluşuyor. Yakup Merdiveni’nin arkasındaki bilimsel ilke çok basit: İletkenlere (yani iki tele) voltaj uygulanınca artı taraftaki elektronlar eksi tarafa sıçramak istiyor. Ama bunun için, teller arasındaki havanın yalıtım engelini aşmaları gerekiyor.
Eğer voltajı yeterince artırırsanız elektronlar serbest kalıyor ve havayı plazmaya dönüştürüyor. Plazma harika bir iletken olduğundan tellerin arasında bir ark meydana geliyor. Plazmanın etrafındaki ısınmış hava, yukarıdaki havadan daha az yoğun olduğundan yukarı doğru hareket ediyor. Elektronlar da ısınan havayı takip ediyor ve ark yukarı doğru yol alıyor. Filmler için nefes kesici, garajlar içinse çok etkileyici bir dekor.
Dikkat: İyi havalandırılmış bir yerde kullanın. Transformatör fişe takılıyken elektrotlara asla dokunmayın ve 30 cm’den fazla yaklaşmayın. Aksi takdirde ölüme ya da yaralanmaya yol açabilir.
Süre: 4 saat
Maliyet: 125 dolar
Zorluk: 5 üstünden 3
Aletler:
Tornavida
Havya
Malzemeler:
9.000-15.000 voltluk neon tabela transformatörü
Üç konumlu uç bağlantısı
10 numara uç vidaları
60 x 30 x 1,25 cm boyutlarında sunta
35 cm uzunluğunda iki adet 10 numara (2,5 mm) çıplak bakır tel
İki adet 1 megaohmluk direnç
1,3 mm çaplı yalıtımlı tel
2,5 mm uzunlukta, başı kesilmiş 2,5 mm çaplı vida
20 litrelik şeffaf polikarbonat kutu
Talimatlar:
1
İşe başlamadan önce transformatörü fişten çekin
2
Uç bağlantısını suntanın ortasına 10 numaralı vidalarla sabitleyin
3
2,5 mm’lik bakır telleri uç bağlantısına tutturun (arada bir bağlantı boş bırakarak). Teller elektrot görevi üstlenecek.
4
Elektrotlar arasındaki vidayı uç bağlantısından sökün, yerine başsız olan vidayı takın.
5
Telleri, aşağıda aralarında 1 üstte 6 cm boşluk olacak şekilde dikey olarak konumlandırın.
6
İki direnci seri olarak lehimleyin. Bir ucunu elektrot ucuna, diğerini vidanın olduğu uca bağlayın.
7
Transformatörün artı ucunu elektrotun bir ucuna, transformatörün eksi ucunu da diğerine, 1,3 mm’lik tellerle bağlayın.
8
Transformatör kutusu mutlaka topraklanmış olmalı. Eğer topraklama vidası varsa mutlaka prizin toprak iletkenine temas etmeli.
9
Güvenlik amacıyla, şeffaf kabı elektrotların üstüne geçirin.
10
Elektrotlardan bir hayli uzakta durarak transformatörü prize takın. Bir alttaki vidada beliren ark elektrotlardan yukarı tırmanacak ve aşağıda tekrar belirecek.