Bir kağıt yaprağını, yedi defadan fazla ikiye katlayamayacağınıza dair eski bir efsane vardır. Mythbusters ve Britney Gallivan sağolsun, çok özel (geniş ve ince) kağıt yaprakları ile kağıdı 11 veya 12 defa katlayabilirsiniz. Fakat bir fotokopi makinesinde görebileceğiniz sıradan bir kağıt parçasına ne demeli?
Nesneleri hidrolik baskı makinesi ile (harika bir şekilde) sıkıştıran bir YouTube kanalı, bunu denemeye karar verdi. Yukarıda görülen videoda bir adam, bir A3 kağıt parçasını (11.7 inçe 16.5 inç) el ile beş defa katlıyor. Ardından işler ilginç hale gelmeye başlıyor. Beşinci ve altıncı katlamalarda, kağıda biraz fazladan katlama vermek için hidrolik baskı makinesini getiriyor. Aynı şeyi yedinci kez denemeye çalıştığında, kağıdın patladığı ve önceden esnek olan kağıdın yerinde gevrek bir kütle bıraktığı görülüyor. Peki ne oluyor? “Bir çimento sütunu gibi çuvalladı.”
Popular Science, SUNY’nin Çevre Bilimi ve Ormancılık Üniversitesi’nde Kağıt ve Biyoişleme Mühendisliği profesörü olan Thomas Amidon ile konuştu. Amidon, videoyu birkaç kez izledikten sonra, kağıdın felâkete benzeyen fiyaskosu için en olası açıklamanın, kağıdın selüloz (odun) lifleri olmadığını, bunun yerine kağıdın başka bir bileşeni olan kalsiyum karbonat olduğunu düşünüyor. “Biraz yardım almadan, kağıt yeterince mat olmaz,” diyor Amidon. “İşte boya, yani kalsiyum karbonat burada devreye girer.”
Amidon, laboratuvarda üretilen kalsiyum karbonat kristallerinin kağıt fabrikasında kağıda eklenerek onları daha mat ve katı yaptığını açıklıyor. Herhangi bir kağıt yaprağındaki kalsiyum karbonat miktarı, kağıdın türü ve kullanımına göre değişiyor, bu yüzden bu özel parçada tam olarak ne kadar miktar kullanıldığını söylemenin bir yolu yok, fakat kağıdın bundan içeriyor olması muhtemel. İlave bir kalsiyum karbonat kaynağı, dergi sayfalarını parlak ve cilâlı hale getirmek için kullanılan tabakalar halinde kağıda eklenebilir. Bir kaplamada, bir kil minerali ile yapıştırıcı (genellikle lateks) karıştırılır ve esas katmana uygulanır. Bazı kaplamalar, kağıdı daha parlak veya pürüzsüz yapmak için kullanılır ve videodaki kağıt, filme çekilmek için hazır görünüyor.
Kalsiyum karbonatı muhtemelen daha önce duymuşsunuzdur; kendisi mercan resiflerinin ve kireçtaşının bazı şekillerinin yapıtaşı olan yaygın bir mineraldir. Amidon, hidrolik basınç makinesinden gelen yüksek basınç miktarı küçük bir bölgeye uygulandığı zaman, kağıtta yeterli miktarda madde bulunuyor olduğunu ve basıncın mineral için çok fazla geldiğinden kağıdın çöktüğünü düşünüyor. “Bir beton sütun gibi çöktü,” diyor Amidon.
Eğer kağıt sadece kağıt hamurundan oluşsaydı, sonuç çok farklı olurdu. Amidon sonucun, videoda görülen gevrek döküntüden çok, bir boya fırçasının tekil lifleri gibi görünecek olduğunu söylüyor.
Bu çok daha havalı. Teşekkürler kalsiyum karbonat!
