Karanlık Enerji Gözlemi (DES) projesi, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society bülteninde yayımlanan 29 yeni bilimsel makalede, evren boyunca 7 milyar ışık yılından öteye uzanan en büyük galaksi dağılım ve şekil haritalarını sunuyor. Olağanüstü derecede hassas olan ve gözlemin ilk üç yılına ait verilerin yer aldığı analiz, evrenin şimdilik en iyi modeli olan standart kozmolojik modelin en güçlü testine katkıda bulunuyor. Fakat ilk DES verileri ile diğer deneylerden elde edilen ipuçları, günümüz evrenindeki maddenin tahmin edilenden biraz daha fazla kümelenmiş olduğunu gösteriyor.
Karanlık Enerji Gözlemi projesinden gelen yeni sonuçlar, gökyüzünün yaklaşık sekizde birinde gözlenen ve şimdiye kadarki en büyük örnek olan galaksileri kapsıyor. Bu sayede, evrenin bileşimi ve büyümesine yönelik şimdiye kadarki en kesin ölçümler yapılıyor.
DES, ABD Ulusal Bilim Vakfı’nın (NSF) Şili’de bulunan ve bir NSF NOIRLab programı olan Cerro Tololo Amerika Ülkeleri Arası Gözlemevi’ndeki (CTIO) 4 metrelik Victor M. Blanco Teleskobu’nu kullanarak geceleyin gökyüzünü görüntülüyor. Teleskopta, DES için özel olarak tasarlanan ve dünyanın en güçlü dijital kameralarından biri olan 570 megapiksellik Karanlık Enerji Kamerası bulunuyor. Sermayesini ABD Ulusal Enerji Bakanlığı’nın (DOE) sağladığı kamera, DOE’nin Fermilab laboratuvarında yapılıp test edilmiş.
2013’ten 2019’a kadar olan altı aylık bir süre boyunca DES, Blanco Teleskobu’nda yapılan gözlem süresinin %30’unu kullanmış ve 758 gecelik gözlemde 5000 derece kare (gökyüzünün tamamının neredeyse sekizde biri) ölçüm yaparak, yüz milyonlarca cisim sınıflandırmış. Dün ilan edilen ve ilk üç yıl toplanan verilere (345 gece boyunca gözlenen 226 milyon galaksiye) dayanan sonuçlar, evrenin nispeten yakın çağlarındaki galaksilerin dağılımını gösteren en büyük ve en hassas haritaları meydana getiriyor. DES verileri, Urbana-Champaign’de yer alan Illinois Üniversitesi’nde bulunan ABD Ulusal Süperhesaplama Uygulamaları Merkezi’nde işlenmiş.
CTIO başkan yardımcısı Steve Heathcote, “NOIRLab, bu DES ortaklığına ev sahipliği yapmaktan ve onun üyesi olmaktan gurur duyuyor” diyor. “Karanlık Enerji Kamerası, hem gözlem sırasında hem de sonrasında camianın ve Şilili gökbilimcilerin popüler bir seçimi haline geldi.”
Gökbilim Araştırmaları Üniversiteler Birliği. Ç: O.
