Biz insanlar, büyük torunlarımızın çocuk sahibi olduğu zamanlarda, iklim değişikliği konusunda muhtemelen 56 milyon yıldır kırılmamış bir rekoru kıracağız.
Yapılan yeni bir araştırmada, insanların; Paleosen-Eosen Azami Isıl (PETM) şeklinde adlandırılan ve Dünya’nın son büyük ısınma olayı olan döneme göre yaklaşık 10 kat daha fazla karbondioksidi atmosfere yaydığı bulundu.
Eğer karbon yayımları gelecekte de yükselmeye devam ederse, matematiksel modeller ile yapılan tahminlere göre önümüzdeki birkaç yüzyıl içinde PETM benzeri başka bir olayla karşılaşabiliriz.
Diğer bir ifadeyle; yakın gelecekte, Dünya yeniden uzak geçmişteki gibi olabilir: O zamanlar Kuzey Kutbu’nda buz yoktu ve timsahlar ile palmiye ağaçları yaşıyordu.
Michigan Üniversitesi’nde paleoiklim araştırmacısı olan Philip Gingerich, şöyle uyarıyor: “Ben ve siz 2159 yılında burada olmayacağız, fakat bu tarih sadece dört nesil uzaklıkta”
“Çocuğunuzu, torununuzu ve büyük torununuzu düşünmeye başladığınızda, hemen hemen o tarihe gidiyorsunuz.”
PETM, genelde şimdiki küresel ısınma için bir değerlendirme noktası olarak kullanılıyor. O zamanlarda hızlı iklim değişimleri yaşanmış ve bu yüzden Dünya’nın manzarası değişmiş, okyanuslar asitlenmiş ve tüm bunlar; geniş çaplı yok oluşların fitilini ateşlemişti.
Dünya’nın düzelmesi 150.000 yıldan fazla sürmüştü fakat o zaman gerçekleşen şeyler, şimdi gerçekleşen şeylere göre daha kötüydü.
PETM zamanındaki küresel sıcaklıklar, bugünün ortalamasına göre yaklaşık 7 derece Celsius’da zirve yapmıştı ve şimdi bizler de o zirvelere hızlı bir şekilde yaklaşıyoruz.
Bu yeni çalışmada, eğer değişen bir şey olmazsa; insanların 140 yıl içinde bütün PETM dönemi boyunca yayılan sera gazı miktarını yayabileceği öne sürülüyor.
Yeni çalışmayla bağlantısı olmayan ve Vanderbilt Üniversitesi’nde taşılbilimci (paleontolog) olan Larisa DeSantis, “PETM’ye eşdeğer bir ısınmaya çok hızlı şekilde, önümüzdeki birkaç yüz yıl içerisinde ulaşacak olmamız çok korkutucu” diyor.
Bunun korkutucu olmasının sebebi, yol haritasından çıkmış olmamız. Günümüzde iklim bilimciler, PETM’yi bir vaka çalışması şeklinde kullanarak, küresel ısınmanın gezegenimize yapabileceklerini ve bu değişimlerin ne zaman beklenebileceğini öğrenmeye çalışıyorlar.
Fakat bu her ne kadar yararlı olduysa da, bugün farklı bir dünyada yaşıyoruz. PETM’nin bir kuyruklu yıldız veya bir yanardağ yüzünden meydana geldiği düşünülse de; içinde bulunduğumuz iklim felâketi, çoğunlukla ve Dünya’nın iklim kayıtlarında görülmemiş bir hızda insanlardan kaynaklanıyor.
Bu durum ayrıca, soğuma eğilimi olması gereken bir zamanın ortasında; dünyanın farklı ekosistemler ve türler ile dolu olduğu bir zamanda gerçekleşiyor.
Bütün bu değişken etmenlerle birlikte, bu yeni araştırma; şimdiki ısınma için PETM’yi bir ölçü şeklinde kullanmanın, gelecekte pek faydalı olmayabileceğini öne sürüyor.
Çalışmayla bağlantısı olmayan ve Utah Üniversitesi’nde jeofizikçi olan Gabriel Bowen, şöyle söylüyor: “Gelecekte hiçbir şeyin değişmeyeceği varsayıldığında, bugün gerçekleşen karbon yayımının hızı gerçekten eşi görülmemiş türden; PETM gibi bir olayla kıyaslandığında bile”
“Dünyanın bu türden bir karışıklığa nasıl tepki vereceğini anlamak için, jeolojik bakımdan pek faydalanacağımız örnek bulunmuyor.”
Torunlarımız kendi başlarına kalacak gibi görünüyor.
Çalışma, Paleoceanography and Paleoclimatology bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
