Ses kaydı çok sevimli.
Wikie adındaki tutsak bir katil balina, doğal repartuvarında olmayan sesler çıkaran ilk katil balina oldu. Bu sesler arasında “merhaba” ve “bay bay” gibi İngilizce kelimeler de var.
Araştırmacıların oluşturduğu uluslararası bir takım, Fransa Antibes’daki Marineland Akvaryumunda yaşayan 14 yaşındaki Wikie’nin konuşma becerilerini gösteren bir çalışma yayınladılar.
Katil balinalar, önemli derecede zeki olan okyanus memelileridir. Bu durum onları, avlarına karşı ölümcül hale getiriyor. Nadir görülen özel bir vakada, avcılık konusunda insanlarla işbirliği yaptıkları biliniyor.
Bu durum ayrıca, onların deniz parklarında popüler hayvanlar olmasını sağlıyor çünkü bu hayvanlar eğitilebiliyorlar. Ancak katil balinalar çok sosyal hayvanlar oldukları için, bu uygulama epey tartışmalı durumda.
Hayatlarını kendi aile gruplarında sürü halinde geçiriyorlar ancak deniz parkında tutsak edildikleri zaman doğal çevrelerinden koparılıyor ve yabancılarla ilişki kurmaya zorlanıyorlar.
Her katil balina sürüsünün kendi lehçelerinin olduğunu düşündüğünüzde, bu durum daha acımasız gözüküyor. Ayrıca bilim insanları, sürülerin yaptığı çağrıları sadece dinleyerek bu lehçeleri ayırt edebiliyorlar.
Ancak, 2014’te tanımlanan şaşırtıcı bir vakanın gösterdiğine göre, bu balinalar ayrıca ihtiyaç halinde yeni “lehçeler” de öğrenebiliyorlar hatta bunu türler arası şekilde yapıyorlar.
Üç adet katil balina, şişe burunlu yunuslar ile üç yıllık bir dönem boyunca aynı yerde tutulmuştu. Daha sonra, katil balinaların çıkardığı sesin yunusların sesine benzemeye başladığı görüldü. Bu seslerin arasında tıkırtı dizileri ve ıslıklar da vardı.
Bu son çalışmanın yıldızı olan Wikie, katil balinalarda taklitçi öğrenme üzerinde yapılan önceki araştırmada “kopyala” emrine cevap vermesi için eğitilmişti.
Uluslararası araştırmacıların oluşturduğu takım, şimdi bu yöntemi kullanarak Wikie’ye ahududu fırlatmasını, gıcırtılı bir kapıyı taklit etmesini, merhaba ve güle güle demesini ve rakamları tekrar etmesini öğrettiler. Ayrıca Wikie tüm bunları yaparken, kafası suyun üzerinde duruyordu.
İlk defa bir katil balinaya insan sesleri öğretildi ve balinanın bu sesleri ayırt edilebilir şekilde tekrarlaması sağlandı.
Daha önce bunu yapan sadece üç memeli tanımlanmıştı; bunlar, 2012 yılında bir fil (videosu burada), 1985 yılında bayağı foklar ve 2012 yılında bir beyaz balinaydı (bu eğlenceli ve inanılmaz şeyi dinlemelisiniz).
Daha geçen yıl tanımlanan bir vakada, “yunusça konuşmayı” öğrenen bir beyaz balina da gözlemlenmişti.
Wikie çabuk öğreniyordu. Hem canlı etkileşimlerin hem de ses kayıtlarının kullanılmasıyla, bir kelimeyi, ifadeyi veya sesi genelde 10 denemede öğrenmişti.
Her zaman mükemmel şekilde kopyalamamıştı (yukarıdaki sesten duyabileceğiniz üzere), ancak yine de sesler, hem bağımsız değerlendirmecilerle hem de ses dosyası çözümlemesiyle tanınabilir durumdaydı.
Tamamen açık konuşmak gerekirse, Wikie’nin çıkardığı sesleri anladığına dair kanıt yok.
Ancak bu araştırma, özellikle katil balinalar olmak üzere bazı memeli deniz hayvanlarının, çevrelerinde duydukları yeni seslere cevap olarak seslerini değiştirebildiklerini gösteren ve sayıları giderek artan kanıtlara bir yenisini ekliyor. Bu durum, katil balina lehçelerinin sosyal öğrenmeyi işaret ettiği hipotezini pekiştiriyor.
Araştırmacılar tezlerini şöyle bitirmiş: “Burada sunulan sonuçlar, katil balinaların ses oluşturmayı kontrol etme becerisi evrimleştirdiğini ve ses ile öğrenen, gelişmeye açık canlılar olduklarını gösteriyor.”
“Dahası, memeli deniz hayvanlarında eşsiz şekilde evrimleşen ses oluşturma aygıtının yüksek miktarda türemiş durumu göz önüne alındığında, bu çalışmada bulunan taklit becerileri, bu türün heterospesifik hava sesleriyle doğru eşleşme üretebilme konusundaki esnek yeteneğini de vurguluyor.”
Araştırma, Proceedings of the Royal Society B bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
