Evcil kediler, sahiplerinin ve bir yabancının doğal kokusuna farklı şekilde tepki veriyor.
Kedilerin sahiplerine karşı ilgisiz oldukları ve onları pek umursamadıkları düşünülebilir ama işin aslı böyle değil. Bağlılıklar kurabiliyorlar ve büyük olasılıkla sahipleri kendileriyle konuştukları zaman bunu biliyorlar. Yeni bir araştırma, sahiplerinin kokusunu da tanıyabildiklerini gösteriyor. Dün PLOS One bülteninde yayımlanan ufak bir çalışmaya göre kediler, sahipleri yerine yabancı birinin kokusunu daha uzun süre kokluyor. Bu durum, sadece kokuya göre hangi insanların tanıdık olduğunu belirleyebildiklerini akla getiriyor.
Kediler koku duyularını çeşitli amaçlarla kullanabiliyorlar. Koku, onlara diğer kedilerin kim olduğunu belirlemelerinde ve birbirleriyle iletişim kurmalarında yardımcı olabiliyor; ayrıca püskürttükleri şeyin o keskin kokusu, kimin bölgesinde olduğunuzu size kesin olarak bildiriyor. Kokuyu kullanarak insanları ayırt edip edemedikleri ise daha önce araştırılmamış bir konuydu.
Japonya’daki Tokyo Tarım Üniversitesinde çalışan bir araştırma takımı, evcil kedilerin sadece kokuyu kullanarak tanıdıkları ve tanımadıkları insanlar arasında ayrım yapıp yapamadıklarını araştırmış. Bilim insanları 30 evcil kediye sürüntü içeren plastik tüpler sunmuşlar. Bu sürüntüler ise ya sahiplerinin ya da hiç tanışmamış oldukları birinin koltukaltından, kulağının arkasından ve ayak parmaklarının arasından alınmış.
Kediler, bilinmeyen kokuları sahiplerinin veya boş bir tüpün kokusundan önemli miktarda daha uzun bir süre koklamışlar. Kediler ayrıca başlangıçta bilinmeyen kokuları sağ burun delikleriyle koklamaya da daha yatkınlarmış. Sonrasında kokuya daha aşina oldukça sol burun deliklerine geçmişler.
Ardından, deneye katılan kedi sahiplerinden internet üzerinde hem kedilerinin kişiliğini hem de sahipleriyle olan ilişkisini değerlendirdikleri bir anketi tamamlamaları istenmiş. Daha nevrotik kişilikleri olan erkek kediler her tüpü tekrar tekrar koklama eğilimi göstermiş. Daha uyumlu kişilikleri olan erkek kediler ise tüpleri daha sakince koklamış. Fakat kişilik bu deneyde dişi kedilerin davranışlarını etkilememiş.
[İlgili: Kediler ve köpekler geçmişlerini hatırlıyor mu?]
Bu sonuçlar evcil kedilerin kokularına göre tanınan ve tanınmayan insanlar arasında ayrım yapabildiklerini akla getirse de; belirli insanları sadece kokuyla belirleyip belirleyemedikleri hâlâ belli değil. Makalenin yazarlarına göre kedilerin yeni kokuları sağ burunlarıyla incelemeyi tercih ettiğini gösteren bulgu, farklı işler için beyinlerinin farklı yarımkürelerine öncelik veriyor olabildiklerini akla getiriyor. Bu durum daha önce köpeklerde, balıklarda ve kuşlarda gösterilmiş.
Yazarlar açıklamalarında şöyle belirtiyor: “Kedilerin insanları tanımak için koku alma duyularını kullandıklarını öne sürüyoruz. Ayrıca koklamadan sonra karakteristik sürtünme (işaretleme) davranışı kaydettik. Bu durum koklamanın kedilerde koku sürtmeden (işaretleme) önce gelen bir keşif davranışı olabileceğini gösteriyor. Söz konusu ilişki, kedilerin kokuya dönük ipuçlarından belli bir insanı tanıyıp tanıyamadığına ilişkin kuramla birlikte daha fazla araştırılmayı hak ediyor.”
Yazar: Laura Baisas/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
