San Antonio – Texas Üniversitesinde çalışan bir araştırmacı, kuantum bilişimde dünya rekoru kıran bir ortaklığın parçasını oluşturuyor. Söz konusu başarı, rekor kıran deneyin ardındaki kuramı geliştiren elektrik mühendisliği yardımcı profesörü R. Tyler Sutherland’a ait.
Sutherland ve araştırma takımı, lazerler olmadan gerçekleştirilen en isabetli dolanıklık kapısında dünya rekoru kırmış.
Sutherland’a göre bir dolanıklık kapısı iki kübitten (kuantum biti) oluşuyor. Kapı, birinci kübitin durumuna koşullanmış ikinci kübit üzerinde işlem gerçekleştiriyor.
“Örneğin, A kübitinin durumu 0 ise; dolanıklık kapısı B kübitine herhangi bir şey yapmıyor ancak A kübitinin durumu 1 olduğunda, kapı B kübitinin durumunu 0’dan 1’e veya 1’den 0’a çeviriyor” diyor Sutherland. “Söz konusu isim ise yapının, kübitler arasında ‘dolanıklık’ adı verilen bir kuantum mekaniği özelliği oluşturabilmesinden geliyor.”
Sutherland kuantum bilgisayarlarda “lazersiz” dolanıklık kapılarının oluşturulmasının, maliyet bakımından daha verimli ve daha kolay kullanımlı kuantum bilgisayarlara olanak sağladığını belirtiyor. Lazersiz kapı barındıran tümleşik bir devrenin fiyatının, aynı şeyi yapan bir lazerin on binlerce dolar tutan maliyeti göz önüne alındığında önemsiz boyutta olduğunu söylüyor.
“Lazersiz kapı yöntemlerinde, genelde lazer kullanımıyla ilişkili foton saçılımı, enerji, maliyet ve ölçüleme sorunları bulunmuyor” diyor Sutherland. “Bu alternatif kapı yöntemi, ölçümlemenin çok daha ucuz ve kolay olduğu mikrodalgaların kullanılmasıyla lazerlerin isabet oranını yakalıyor.”
Kuantum bilişimde yakalanan bu yeni başarı, iki gün önce Nature bülteninde yayımlanan ve Sutherland’ın eş yazarı olduğu makalede detaylı biçimde anlatılıyor.
Kuantum bilgisayarlar, belli başlı karmaşık sorunları klasik süper bilgisayarlara göre üssel şekilde daha hızlı çözebilir. Kuantum bilgisayarlara yönelik en umut verici kullanım alanlarından biri de, kuantum mekaniği süreçlerinin (örneğin kimyasal tepkimelerin) canlandırılması. Bu durum, zor problemlerin çözümünde gereken deneme yanılma süreçlerinin üssel biçimde azalmasını sağlayabilir. Kuantum bilgisayarlar, aralarında fen, mühendislik, ekonomi ve lojistiğin de yer aldığı pek çok endüstride araştırılıyor.
Yazar: Bruce Forey/San Antonio – Texas Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
