Doktorlar, kulak kiriyle başa çıkmak için yapılması gereken şeyleri güncelliyorlar. Sürprizbozan: Kulak çöpleri ve kulak mumu hâlâ tavsiye edilmiyor.
Doktorlar, yeni araştırmalara ve ortaya çıkan yeni sorunlara göre “örnek uygulama” esaslarını ara sıra güncellerler. Amerikan Kulak Burun Boğaz Akademisi, kulak kirine yönelik son düşüncesini dört yıl önce yayımlamış.
Kulak doktorlarıyla ilgili kurallar, 2008’de çıkan son yayından beri pek değişmemiş. Fakat son rehber, doktorların belli kulak sorunlarına nasıl müdahale etmesi gerektiğini ve yapışkan kulak kiri sorunlarına nasıl yanıt vermesi gerektiğini açıklıyor. Rehberde, siz hastaların da kulaklarına nasıl bakması gerektiğine dair bazı yardımcı öneriler yer alıyor.
Rehber güncelleme grubunun başkanı Seth Schwartz’a göre yapılan önemli değişikliklerden biri de, “kulak mumunun” hastaların kesinlikle uzak durması gereken bir şey olarak tarif edilmesi.
Kulak kirini (sözde) çekmek amacıyla içi boş bir mumun kullanıldığı bu alternatif tıp uygulaması, aslında işe yaramıyor; hatta kulak yoluna ve kulak zarına zarar verebilir.
Rehberin hastalara verdiği genel mesaj basit: KULAĞINIZA BİR ŞEY SOKMAKTAN VAZGEÇİN. Bu talimat size şaşırtıcı geliyorsa, sebebi muhtemelen kulak zarlarınızın doktorunuzun itirazlarını duyamayacak kadar hasar görmüş olmasıdır.
Ayrıca bir şeyi de açıklığa kavuşturalım: Kulak ‘kiri’ pis bir şey değil. Aslında, toz ve kiri hapsederek kulaklarınızın temiz kalmasına yardımcı oluyor. Kendi haline bırakıldığı zaman, yeni kulak kiri eski kulak kirini dışarı iter ve herhangi bir sorun yaşamazsınız. Fakat kulak çöpü, ataş, saç iğnesi ve diğer gelişigüzel ıvır zıvırları kulağınıza soktuğunuzda, genelde kulak kirini sadece derinlere iter ve kulak kanalının bazı kısımlarını tıkayarak duyma mekanizmasına zarar verebilirsiniz.
Kulak kiri, kirlerin narin kulak mekanizmasının içine girmesini önler. Doktorlar, kulaklarınızı temizlemek için sadece dış kısmı (kulak kepçesini) yıkamayı öneriyor. Kulak kanalının içine soktuğunuz kulak çöpleri ve diğer cisimler, faydadan çok zarar getirebilir.
“İnsanlar kulaklarına kulak çöpü veya diğer yabancı cisimler soktuklarında, ciltte travma meydana getirebilir ve bakterilerin içeri girip ağrılı enfeksiyonlara sebep olmasına imkan tanırlar” diyor Schwartz.
Kendisinin söylediğine göre, genelde kulaklarınızı temizlemenin en iyi yolu banyo yaptıktan (sıcak suyun her şeyi biraz gevşetmesinden) sonra sadece dış kısmı silmek.
İşte, rehbere göre kulaklarınıza yapmamanız gereken şeylerin tam listesi:
- Kulaklarınızı fazla temizlemeyin. Aşırı temizlik kulak yolunu tahriş edebilir, enfeksiyona sebep olabilir ve hatta kulak kirinin ciddi şekilde sıkışması ihtimalini artırabilir.
- Dirseğinizden küçük olan hiçbir şeyi kulağınıza sokmayın. Anneniz haklıydı! Pamuklu çubuklar, saç tokaları, araba anahtarları, kürdanlar… Bunların hepsi kulağınızda yara yapabilir. Kulak kanalında kesiklere, kulak zarında delinmelere ve/veya işitme kemiklerinin yer değiştirmesine sebep olabilir; duyma kaybına, baş dönmesine, kulak çınlamasına ve kulak zedelenmesinin diğer belirtilerine yol açabilirler.
- Kulak mumu kullanmayın. Kulak mumlarının gömülü kulak kirini çıkardığına yönelik hiçbir kanıt yok. Üstelik bu mumlar, kulak yolunda ve kulak zarında ciddi hasarlar meydana getirebilir.
- Belirtileri görmezden gelmeyin. Kulağınıza kulak çöpü sokmamanız gerekiyor fakat bu durum, kulak kirinin sorun olmayacağı anlamına gelmiyor. Kulaklarınızı boşaltmanız gerektiği hissinden kurtulamıyorsanız, tıbbi yardım isteyin.
- Kulak ameliyatı olduysanız veya kulak zarınız delindiyse, KBB doktorunuz (kulak, burun veya boğaz cerrahı) böyle yapmanıza özel olarak onay vermediği müddetçe kulağınızı yıkamayın veya kulak kiri giderme/yumuşatma damlalarını denemeyin.
- Duymaya yardımcı cihazları, üreticinin veya işitme sağlığı uzmanınızın önerdiği gibi temizlemeyi unutmayın.
- Eğer kulak ağrısı, kanama, kulak çınlaması yaşıyor veya işitmede sorun yaşıyorsanız, bu belirtiler kulak kirinin kulak kanalınızı tıkamasından kaynaklanıyor olabilir. Kulak çöplerini bırakın ve doktora görünün.
Yazar: Sarah Fecht/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
