Yeni bir çalışmada bulunduğu üzere her leoparın kendine özgü bir kükremesi var ve leoparlar kükremeleriyle tanınabilir.
Bilim insanları, Büyük Afrika etçilleri üzerinde yürütülen bu ilk geniş çaplı çiftli fotokapan ve otonom kayıt araştırmasında hangi sesi hangi leoparın çıkardığını %93’lük bir doğruluk payıyla belirlemeyi başarmışlar.
İki hafta önce Remote Sensing in Ecology and Conservation bülteninde yayımlanan çalışma, leoparların korunmasında biyoakustiğin kullanımına yönelik atılan ilk önemli adım olarak görülüyor.
Leoparlar, çoğunlukla doğal yaşam alanlarının kaybolması ve insan-yaban hayatı çatışması sebebiyle IUCN’nin Tehlike Altındaki Türler Kırmızı Listesi’nde yok olmaya karşı ‘savunmasız’ olarak yer alıyor.
Leoparlar devasa alanlarda yalnız yaşayan ve geceleri aktif olan canlılar olduklarından, bilim insanları gerileyen popülasyonu tersine çevirmelerine yardımcı olacak güvenilir veri toplamakta zorlanıyor.
Genellikle en az bir kilometre uzaktan duyulabilen ve çoğunlukla eşleri kendine çekmek ya da bölgeyi savunmak amacıyla kullanılan düşük frekanslı, tekrarlı bir ses darbesi biçiminde olan Leopar kükremesiyle ilgili pek bilimsel araştırma bulunmuyor.
Fakat leoparları çıkardıkları sesler üzerinden incelemek, araştırmacıların çok daha geniş alanları gözlemlemesine olanak sağlayabilir. Biyoakustik olarak bilinen bu yöntem, genellikle kuşların ve deniz türlerinin gözlemlenmesinde kullanılıyor.
Politika üretenlerin ve koruma faaliyetleri yürütenlerin doğal alanları nasıl yöneteceklerini ve insan -vahşi yaşam çatışmalarını nasıl azaltacaklarını anlamasına yardımcı olma bakımından önemli bir ölçüt olan popülasyon tahminleri gibi daha karmaşık çalışmalara da yol açabilir bu uygulama.
Araştırma takımı, çalışmasını Tanzanya’daki Nyerere Milli Parkı’nın 450 km2’lik bir bölgesinde yol ve patika kenarlarında bulunan ağaçlara 50 çift kamera yerleştirerek gerçekleştirmiş.
Her bir kameranın yanına mikrofon yerleştirerek, önce kameradan leoparı belirlemiş ve sonrasında kayıtlardan kükreme seslerini çıkarmışlar.
Ardından bir modelleme sistemi kullanarak leoparların zamansal kükreme kalıbını analiz etmiş ve %93,1’lik genel bir isabet oranıyla bireyleri belirlemenin mümkün olduğunu bulmuşlar.
Çalışma, birden fazla teknoloji kullanılarak tamamlayıcı veri kaydedilmesiyle, sadece tek teknolojinin kullanıldığı çalışmalara göre daha geniş bir tür özelliğinin yakalanabileceğini gösteriyor.
Exeter Üniversitesinde çalışan baş yazar ve doktora öğrencisi Jonathan Growcott, “Leoparların eşsiz kükremelerinin olduğunu keşfetmek, leoparlar ve genel olarak da büyük etçillerle ilgili ne kadar az şey bildiğimizi gösteren önemli fakat aslında epey temel bir bulgu” diyor.
“Bu sayede leoparların, popülasyon yoğunluğu çalışmaları gibi akustik açıdan daha karmaşık bilimlerin odak noktası haline gelmesine imkan sağlamayı ve büyük etçillerin seslerini nasıl birer araç olarak kullandıkları üzerine daha fazla çalışma yürütülmesine kapı aralamayı ümit ediyoruz.
“Bir diğer önemli husus da farklı tip teknoloji kombinasyonları kullanmadaki bu başarımızın, diğer araştırmacıları çalışmalarında farklı tip teknolojileri bütünleştirmeyi düşünmeye sevk etmesini umuyoruz. Çünkü bunun sağladığı zengin veriler, bilimi ciddi anlamda ilerletebilir ve ekosistemler ile yaşam alanlarını çok daha holistik bir şekilde anlamamıza yardımcı olabilir.”
Araştırma Exeter Üniversitesi, Oxford Üniversitesi Yaban Hayatını Koruma Birimi, Lion Landscapes, Frankfurt Hayvanbilim Derneği, Tanzanya Yaban Hayatı Araştırma Enstitüsü ve Tanzanya Milli Parklar Genel Müdürlüğünün yanısıra Exeter ve Oxford’da çalışan bilgisayar bilimcilerin ortak gayretlerinin bir sonucu.
Bulgular, ay başında İngiltere’nin Liverpool kentinde gerçekleştirilen ve 1.500 ekoloğu bir araya getiren İngiliz Ekoloji Derneği Yıllık Buluşması’nda sunuldu.
İngiliz Ekoloji Derneği Başkanı Hazel Norman şöyle aktarıyor: “Bireysel leoparların sadece kükremelerinden belirlenebileceğini ve gözlemlenebileceğini gösteren bu çalışma, ekologların nasıl yeni fikir ve teknolojileri uygulayarak doğal dünyamıza dair yeni ve büyüleyici şeyleri ortaya çıkardıklarının harika bir örneği”
“Jonathan bu araştırmayı, İngiliz Ekoloji Derneği’nin geçenlerde Liverpool’da gerçekleştirdiği Yıllık Buluşması’nda sundu. Söz konusu buluşma, ekologların araştırmalarını ve fikirlerini ekolojik camia ve ötesiyle paylaştığı harika bir forum.”
Yazar: Russell Parton/Exeter Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
