Georgia Eyalet Üniversitesindeki araştırmacıların öncülüğünde yürütülen yeni çalışmaya göre sınavdayken yaşanan stres, insanlara özgü bir durum olmayabilir.
Georgia Eyalet Üniversitesi Dil Araştırmaları Merkezinde gruplar halinde yaşayan takkeli kapuçin maymunların yer aldığı yeni çalışma, diğer hayvan türlerinin de performans baskısı yaşayıp yaşamadığının özel olarak incelendiği ilk araştırma niteliğinde.
Deneyde maymunlara bilgisayarlı bir eşleştirme görevi verilmiş. Maymunlara, daha fazla ödül içerebilen ve yanlış cevap sonucunda zaman aşımı uygulanan bazı testlerin daha zor olabileceğine yönelik ipuçları verilirken; diğer testler ise sıradan bilgisayar görevleriyle eşdeğer zorluk taşıyormuş.
Araştırma takımı, zorluk seviyesindeki farklılık ortadan kaldırıldığında maymunların bu testlere daha farklı tepki verdiğini keşfetmiş. Bilim insanlarına göre bu durum, test sonuçlarının önemli olduğunu düşünen maymunlarda performansın etkilendiğini akla getiriyor.
Georgia Eyalet Üniversitesinde doktora adayı ve çalışmanın baş yazarı olan Meg Sosnowski, “İnsanların baskı altında neden ‘tıkandığı’ veya başarılı olduğuyla alakalı farklı açıklamalar bulunuyor” diyor. “Fakat bu açıklamaların hepsinde, baskıya dönük hassasiyetin insanlara özgü bir özellik olduğu düşünülmüş”
“Elde ettiğimiz yeni sonuçlar, diğer türlerin de baskının etkilerine karşı hassas olabileceğini ve baskıya verdiğimiz yanıtların, en azından kısmen; evrimsel açıdan ortak olan stres tepkisindeki bireysel değişimlerin sonucu olduğunu gösteriyor.”
Araştırmacılar, stresin doğal biçimde ortaya çıkan biyolojik işareti kortizol seviyelerinin de maymunların performansına göre değiştiğini keşfetmişler. Yüksek kortizol seviyeleri, yüksek baskı taşıyan testleri başarıyla tamamlama kabiliyetinin düşük olmasıyla ilişkilendirilmiş. Söz konusu ilişki, bireyin uzun dönemli stres durumunun bilişsel performans ile alakalı olabileceğini gösteriyor.
“Bu durum, strese verilen yanıtların bilişin evrimini nasıl etkilemiş olabileceğini keşfetmeye kapı aralamanın yanında, hem insanlarda hem de diğer türlerde performans açıklarını hafifletebilecek olası yollara işaret eden ipuçları sağlıyor” diyor Sosnowski.
Çalışma geçtiğimiz ay Scientific Reports bülteninde yayımlandı.
Kaynak: Georgia Eyalet Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
