Somurtkan kedi Grumpy Cat, Lil Bub, Maru… İnternette meşhur olan bütün bu kedilerin ortak noktası ne? Patilerinin, ayak bileklerinden itibaren beyaz olması.
Hayvanseverlere göre bu özel renk deseni, bir hayvanın “çorapları”, “patikleri”, “eldivenleri” ya da “smokini” gibi. Sebebi ise açık. Bu beyaz lekelerle karışık pigment olgusu domuzlarda, geyiklerde, kobaylarda, kuşlarda ve nadir de olsa insanlarda meydana gelebiliyor. Fakat kedilerde özellikle göze çarpıyor.
Bilim insanları ise buna başka bir isim vermiş: Alacalık. Bu durum, KIT geninde meydana gelen ve melanositlerin olağandışı şekilde dağılmasına sebep olan bir mutasyonun sonucunda görülüyor. (Melanositler: Gözlere, cilde ve saça ya da kürke pigment sağlayan hücreler.)
Bir kedinin embriyo döneminde olduğu sırada taşıdığı melanositlerin hepsi, belkemiğinin oluştuğu yer olan sırtına doğru kümeleniyor. Fetüs gelişerek yavru kedi haline geldikçe, pigment hücreleri de bu gelişen vücuda dağılıyor. Eğer bu melanositler eşit şekilde dağılırsa, Cadı Sabrina‘nın tümüyle siyah olan kedisi Salem ya da tümüyle beyaz olan Hello Kitty gibi postu tek renkli bir kedi ortaya çıkıyor. Fakat pek çok hayvanda bu hücreler düzensiz şekilde dağılıyor. Sırtından bacaklarına kadar siyah fakat parmaklarına kadar beyaz renkli olan Silvester gibi bir kedi de böyle ortaya çıkıyor.
Melanositlerin tam olarak ne sebeple kümelenip bir araya geldiği tartışma konusu. Uzun süredir bu hücrelerin, bir hayvanın vücudunu tamamen kaplayacak şekilde hareket etmediği düşünülüyormuş. Fakat Nature Communications bülteninde yayımlanan ve melanositlerin matematiksel bir modelinin kullanıldığı yeni bir araştırmaya göre, alacalı hayvanlardaki pigment hücreleri yeteri kadar sık bölünmüyor. Bu yüzden, gelişmekte olan hayvanın kürkü tek renkli olacak kadar biyolojik madde içermiyor.
Davis – California Üniversitesi Veteriner Genetiği Laboratuvarı’na göre ise bir hayvanın kürkünü değiştiren tek genetik unsur alacalık değil. Tekir kedinin kendine özgü görünümü, siyah pigmentin dağılımını belirleyen aguti geniyle meydana geliyor. Aynı gen, kırmızımsı kahverengi vücutları ve simsiyah yele ile kuyrukları bulunan “doru” atlara da yol açıyor. Norveç Orman kedileri, iki önemli mutasyon barındırıyor: X kromozomlarında bulunan adı üstünde “Turuncu gen”, pek çok kedide turuncu bir post meydana getirebiliyor fakat MC1R genindeki bir değişimin, bu ırka özgü olduğu görülüyor. Tek renkli doğan bu kediler, büyüdükleri zaman farklı bir altın veya “kehribar” renk tonu kazanabiliyorlar. Siyam ve Birmanya kedilerinde ise sıcaklığa bağlı olarak melanin üretimini baskılayan bir çeşit seçici albinizm (akşınlık) bulunuyor. Aktifleşen tirozinaz enzimi, kum rengindeki karnı (vücudun en sıcak kısmı) ile kol ve bacakları etrafında (kulak uçları ve patiler dahil) koyulaşan rengiyle Siyam kedisinin gölgeli görünümünü açıklıyor.
Belki de mem olmayı hak eden bir sonraki kediye bir genetikçinin ismi verilmeli. Gregor Miyavdel nasıl olur?
Yazar: Eleanor Cummins/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
