Beynin bölümlerinden biri olan hipokampustaki nöronların hücre gövdesinde bulunan gizemli protein kümeleri, 30 yıldır James Trimmer’ın kafasını karıştırmış.
Şimdi California Üniversitesi Tıp Fakültesinde fizyoloji ve membran biyolojisi profesörü olan Trimmer, nihayet bir cevaba ulaşmış olabilir. PNAS bülteninde yayımlanan yeni çalışmada Trimmer ve meslektaşları, bu protein kümelerinin nörondaka kalsiyum sinyali gönderen “merkezler” olduğunu ve gen transkripsiyonunu etkinleştirmede önemli bir rol oynadığını ortaya çıkarıyor.
Transkripsiyon, nöron DNA’sındaki kısımların sonrasında hücrenin ihtiyaç duyduğu proteinlerin oluşturulmasında kullanılan RNA zincirlerine “yazılmasını” sağlıyor.
Trimmer’ın laboratuvarı bu esrarengiz kümeleri farelerde incelese de, kümeler omurgasızlarda ve insanların da içinde bulunduğu tüm omurgalı canlılarda bulunuyor. Trimmer, tek bir nöronda bu büyük kümelerden 50 ila 100 tane bulunabileceğini tahmin ediyor.
Trimmer ve meslektaşları, söz konusu kümelerin potasyum iyonlarını zarlardan (potasyum kanalı) geçiren bir protein tarafından oluşturulduğunu biliyormuş. Bu kümelerin, belli bir kalsiyum kanalı tipi barındırdığını da biliyorlarmış. Kalsiyumun hücrelere girmesine olanak sağlayan kalsiyum kanalları, burada hücre tipine bağlı olarak çeşitli fizyolojik tepkiler tetikliyor.
Kaynak: Davis – California Üniversitesi Tıp Fakültesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
