Çarpışan nötron yıldızlarının ilk defa keşfedilmesiyle tarih yazılmasının üzerinden üç yıl geçti. Gökbilimciler, ömrünün sonuna gelmiş iki yıldızın birleşmesiyle ortaya çıkan ve kütleçekim dalgalarının haber verdiği bu gama ışınımı parlamasını, 130 milyon ışık yılı uzaklıktan izlemişlerdi.
Böylesine şiddetli bir olaydan sonra neler olacağını görmek isteyen araştırmacılar, o zamandan beri çarpışmanın yaşandığı bu yere gözlerini dikmişlerdi. Şimdiyse şaşırtıcı bir şekilde, parlamanın X-ışını tayfında halen devam ettiğini keşfetmişler. Üstelik bilgisayar modelleri, böyle bir parlamanın çok uzun zaman önce sona ereceğini tahmin etmiş.
Maryland Üniversitesi’nde çalışan gökbilimci Eleonora Troja, “Nötron yıldızlarını anlamada yeni bir aşamaya giriyoruz” diyor.
“Bu noktadan sonra ne bekleyebiliriz gerçekten bilmiyoruz çünkü modellerimizin hiçbiri X-ışını tahmin etmiyordu. Fakat çarpışma olayının tespitinden 1.000 gün sonra bunları görünce şaşırdık. Neler olduğunu öğrenmek yıllar sürebilir, fakat araştırmamız pek çok ihtimale kapı aralıyor.”
GW170817 adı verilen bu çarpışma olayı, gökyüzünün Hidra takımyıldızının yer aldığı bölümünden yayılan kütleçekim dalgalarının LIGO-Virgo kütleçekim dalga bulucuları sayesinde tespit edilmesiyle ilk defa 17 Ağustos 2017’de keşfedilmişti.
Ardından, sadece 1.7 saniye sonra; uzay tabanlı iki gözlemevi olan NASA’nın Fermi Gama-ışını Uzay Teleskobu ile Avrupa Uzay Ajansı’nın Uluslararası Gama Işını Astrofizik Laboratuvarı, gökyüzünün aynı bölgesinde yoğun bir gama ışığını patlaması yakalamıştı; bu patlamalar, evrendeki en parlak ve yüksek enerji içeren olaylar.
Gökbilimciler dokuz gün sonra, elektromanyetik tayfın radyo dalgalarından X-ışınlarına kadar uzanan kısımlarında bir parıltı yakalamışlar. İlk defa tespit edilen bu durum, daha önce bir gama ışını patlamasından sonra hiç görülmemiş. Bundan önce gerçekleşen tüm gama ışını patlamaları, birkaç dakika içerisinde tamamen kaybolmuş. Fakat bu parlama, gama ışını patlamalarının sonrasına dair bildiklerimize meydan okuyor.
Michelle Starr/ScienceAlert. Ç: O.
