Suçlu, fazla miktardaki o öğle yemeği değildi.
Öğleden sonranın ilk zamanlarındaki dikkat eksikliğiniz için, o uzun öğle yemeği toplantısını veya düşük kafein seviyelerini suçlamayın.
Yeni araştırma, beyninizin ödül işlevlerinin vücudunuzun günlük ritimlerine duyarlı olduğunu ve o büyük, önemli işi yapma konusunda iyi hissetme becerinizin, öğleden sonra saat 2’de en düşük seviyeye ulaştığını öne sürüyor.
Öğle yemeğinden sonra aniden çöküş hissetmek, pek çok insan için tanıdık bir histir ve genelde ya bir öğle uykusuyla, ya da gazlı bir meşrubat ile sonuçlanır.
Avustralya’daki Swinburne Teknoloji Üniversitesi’nde bulunan araştırmacılar, kendimizi bir göreve adama isteğinin tam olarak ne kadarının, vücudumuzun doğal günlük ritimine bağlı olduğuna bakmaya karar verdiler.
Takım, kan oksijen seviyesine bağlı (BOLD) işlevsel manyetik yankılama görüntülemesi (fMRI) adı verilen bir görüntüleme yöntemi kullanarak, 16 tane sağlıklı ve sağlak erkekten oluşan bir grupta, beyindeki bölümlerin günün farklı zamanlarında bir ödül duygusuna nasıl cevap verdiğini araştırdı.
Gönüllülere, bir ekranda bulunan dijital kartın gizli değerinin, beşten büyük mü yoksa küçük mü olduğunu tahmin etmelerinin gerektiği bir görev verildi. Doğru tahmin edenler ödül kazanırken, yanlış tahmin edenler cezalandırıldı.
Araştırmacılar gönüllüleri motive etmek için, onlara üç farklı zamanda (saat 10, 14 ve 19) gerçekleştirilen üç deneyden en iyi oldukları deneyde bir bonus verileceğini söyledi.
Deneklerin bilmediği şey ise, görevin düzmece olduğu ve onlara tamamen aynı sayıda ödül ve ceza verileceğiydi. Her biri, evlerine 27 Avustralya Dolarından oluşan aynı geri ödemeyi götürdü.
Katılımcılar görevleri gerçekleştirirken beyinlerinin izlenmesi, putamen adı verilen ve beyin sapında bulunan bir yapıda, bir faaliyet kalıbı ortaya çıkardı.
Bu yuvarlak beyin dokusu bir miktar görevi yönetiyor ve bunların pek çoğu, iyi bir sonuç için en iyi şansı veren öğrenme ve davranışları pekiştirme etrafında dönüyor. Diğerlerine kıyasla belirli zamanlarda hazır hale gelmesi, beklenmedik bir ödül ile başa çıkmaya hazır olmak şeklinde yorumlanabilir.
Araştırmacı Jamie Byrne şöyle söylüyor: “Beynin ön tarafının altında yer alan ödül merkezi sol putamenin, günün başlangıç ve bitişiyle karşılaştırıldığında öğleden sonra saat 2’de en düşük faaliyet seviyesinde olduğunu bulduk.”
Bu durum, beynin ödüllere verdiği tepkinin, bizi gün boyunca uyanmaya, uyumaya ve açlık hissetmeye teşvik eden aynı biyolojik ritme göre değişiklik gösterdiğini iddia eden hipotez ile uyum gösteriyor.
Diğer bir deyişle beynimiz bir işi gün ortasında yapmayı, sabah veya akşamın geç saatlerinde olduğu kadar yapmaya değer bulmuyor.
“Bizim en iyi tahminimiz, beynin günün bazı zamanlarında diğer zamanlarına göre ödülü daha fazla ‘beklemesi’, çünkü vücut saati tarafından uyumsal olarak hazırlanmış durumda” diyor Byrne.
“Veriler, beynin ödül merkezlerinin öğleden sonraki ilk zamanlarda ödül beklemek için hazırlanmış olabileceğini ve ödül günün başında ve sonunda ortaya çıktığı zaman ‘şaşırdığını’ öne sürüyor.”
Araştırma, beyinlerimizin günün başlangıcında ve sonunda, yaşadığı deneyimlerden daha iyi ders çıkarmak için neden hazır duruma geldiğini açıklayan bulgular sunmuyor. Araştırma ayrıca sadece erkeklerden oluşan küçük bir grup üzerinde yürütüldü, bu yüzden hâlâ tartışacak pek çok nokta var.
Günün bu dönemlerinin, vücutlarımızın yorgun, aç olduğu veya daha fazla tehdide maruz kaldığı yüksek tehlike içeren zamanlar olması muhtemel.
Bir beynin, günün belli saatlerinde beklenmedik ödüllerle sonuçlanabilecek sorunlarla mücadele etmek için hazır olması, zamandan tasarruf sağlayabilir ve faydaları en yükseğe çıkarabilir.
Buna ilâveten, ödülleri koşulların en iyi olduğu zamanlarda (gün ortasında) beklemek, beyninizin kıymetli enerjisinden tasarruf etmesini sağlayabilir.
Tahminleri bir kenara bırakırsak bu araştırma, gelecekte yapılacak çalışmalarda, ödül ile uğraşan nörolojik deneyler yürütmek amacıyla gün içinde bir zaman seçilirken dikkatli olunması gerektiğini gösteriyor.
Eğer beyni günün yanlış bir zamanında tararsanız, sonuçlar önemli oranda değişebilir.
Araştırma, geri kalanımız için, yemek salonunda fazladan bir saat sosyalleşmek amacıyla uygun bir bahane.
Sadece patronunuza beyninizin daha iyi bir ödül beklediğini söyleyin.
Bu araştırma The Journal of Neuroscience bülteninde yayınlandı.
ScienceAlert
