Son yıllarda yaşanan uzun kuraklık koşullarının, rekor seviyedeki sıcaklığın, aralıksız orman yangınlarının ve sık, olağanüstü fırtınaların yükselen küresel sıcaklıkların doğrudan bir sonucu olduğu giderek daha belirgin hale geliyor. Bu küresel sıcaklıklar ise insanların atmosfere karbondioksit eklemesiyle oluşuyor. Şimdiyse Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) Dünya’nın antik tarihindeki olağanüstü iklim olaylarına dönük yürütülen yeni bir çalışma, gezegenimizin ısınmaya devam ettikçe daha tehlikeli hale gelebileceğini öne sürüyor.
İki gün önce Science Advances bülteninde yayımlanan çalışmada, dinozorların yok olmasından kısa süre sonra başlayan Senozoik dönem sırasındaki son 66 milyon yıllık paleoiklim kayıtları inceleniyor. Bilim insanları bu dönemde Dünya’nın ikliminde meydana gelen dalgalanmaların, şaşırtıcı bir “ısınma eğilimi” oluşturduğunu keşfetmiş. Diğer bir ifadeyle ısınma olayları (binlerce yıldan on binlerce yıla kadar süren uzun küresel ısınma dönemleri), soğuma olaylarından çok daha fazlaymış. Dahası ısınma olayları, sıcaklıklarda daha büyük değişimlerin meydana gelmesiyle birlikte soğuma olaylarına göre daha olağanüstü olma eğilimi göstermiş.
Araştırmacılar “çarpan etkisinin”, bu ısınma eğilimlerine yönelik muhtemel bir açıklama olabileceğini söylüyor. Çarpan etkisinde, (ör. atmosfere karbondioksit yayan volkanlardan kaynaklı) en hafif ısınma derecesi bile söz konusu dalgalanmaları ilerleten belirli biyolojik ve kimyasal süreçleri doğal şekilde hızlandırıyor. Bunun sonucunda, ortalamada daha fazla ısınma meydana geliyor.
Araştırma takımı ilginç bir şey keşfetmiş ve bu ısınma eğilimlerinin yaklaşık 5 milyon yıl önce, Kuzey Yarımküre’de buz katmanları oluşmaya başladığı esnada kaybolduğunu gözlemlemiş. Söz konusu buzulların, Dünya’nın iklim geçişlerine verdiği tepkide ne gibi bir etki meydana getirdiği belli değil. Fakat yeni araştırmaya göre, günümüzde Kuzey Kutbu’ndaki buzlar çekildikçe bir çarpan etkisi devreye girebilir ve bunun sonucunda insan tesirli küresel ısınma daha da fazla artabilir.
Yazar: Jennifer Chu/Massachusetts Teknoloji Enstitüsü. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
