2019 koronavirüs hastalığına (COVID-19) sebep olan virüs SARS-CoV-2, belirli molekülleri konak hücrenin yüzeyine tutturarak hücrenin içine geçit yerleri açıyor. Virüsün konak hücrelere girişi, olağanüstü bir bağışıklık tepkisini tetikliyor. Bu savaşın büyük bölümü akciğerlerde sürdürülüyor ve bu durum, COVID-19 sebebiyle hastaneye kaldırılan pek çok hastanın neden şiddetli solunum belirtileri gösterdiğini açıklıyor.
Ancak solunum belirtileri, hikayenin sadece bir bölümü. Sayıları giderek artan bulgular, damar iltihabının COVID-19 şiddeti üzerinde önemli bir etki oluşturduğuna işaret ediyor. Buna ek olarak hastaların yüzde 30 ila yüzde 80’i, içerisinde baş dönmesi, baş ağrısı, mide bulantısı ve konsantrasyon kaybının da yer aldığı nörolojik belirtiler yaşıyor. Bu belirtiler, SARS-CoV-2’nin merkezi sinir sistemi hücrelerini de etkilediğini akla getiriyor.
Virüsün beyni işgal ettiğine dair henüz hiçbir kanıt bulunmasa da; Temple Üniversitesi Lewis Katz Tıp Fakültesi’nde çalışan araştırmacıların yürüttükleri yeni çalışmada gösterdiği üzere SARS-CoV-2’den çıkan diken proteinleri, kan-beyin bariyerini oluşturan endotelyum hücrelerinde iltihabi tepkileri teşvik ediyor. Neurobiology of Disease bülteninin Aralık baskısında yayımlanacak çalışma; SARS-CoV-2 diken proteinlerinin, bu bariyerin “sızıntılı” hale gelmesine yol açabildiğini ve muhtemelen beyin içerisindeki hassas sinirsel ağları bozduğunu gösteren ilk araştırma.
Yeni çalışmanın baş araştırmacısı ve Temple Üniversitesi Lewis Katz Tıp Fakültesi’nde patoloji ve laboratuvar tıbbı profesörü olan Servio H. Ramirez şöyle açıklıyor: “Önceki çalışmalar SARS-CoV-2’nin, konak hücre yüzeyindeki anjiyotensin dönüştürücü enzimi 2’ye (ACE2) bağlanan diken proteinlerini kullanarak konak hücrelere bulaştığını göstermişti.”
ACE2, damarların iç kaplamasını oluşturan ve kalp damar sisteminin farklı işlevlerine aracılık etmede merkezi bir rol üstlenen endotelyum hücrelerinde ifade ediliyor. Ramirez’e göre; “ACE2, SARS-CoV-2’nin akciğerlerdeki ve vücudun diğer organlarının damar düzenindeki ana bağlanma hedefi olduğundan; etkilenen damarlardan kan alan bu damar düzeninin ardındaki dokular virüsten zarar görme tehlikesi altında.”
Fakat ACE2’nin beyindeki damar düzeninde de mevcut olup olmadığı veya ACE2 ifadesinin, yüksek tansiyon gibi COVID-19’u şiddetlendiren sağlık koşullarında değişip değişmediği belli değildi.
Temple Üniversitesi Sağlık Sistemi. Ç: O.
