Yeni bir araştırmaya göre şempanzeler, rakip gruplar hakkında bilgi toplamak ve karşı karşıya gelme tehlikesini azaltmak için yüksek yerlere çıkıyor.
Başka grupları gözlemlemek için yüksek tepelere çıkmak çoğunlukla savaşlarda kullanılan bir taktik. Bu taktiğin şimdiye kadar sadece insanlara özgü olduğu düşünülmüş.
Fakat üç yıl süren bir çalışmada, şempanzeler rakip bir grup bölgesinin sınırlarına yaklaştıklarında tepelere tırmanma ihtimallerinin kendi bölgelerine gittikleri zamanlara kıyasla iki kat arttığı keşfedilmiş.
Ayrıca tepe üzerindeyken bu primatların dinlenerek daha çok zaman geçirdiği ve beslenirken gürültü çıkarmaktan kaçındığı görülmüş. Araştırmacılara göre bu sayede rakiplerinin uzakta çıkardıkları sesleri daha iyi duyabiliyorlar.
Şempanzeler tepeden indikten sonra, rakipleriyle karşılaşma tehlikesini azaltacak bir faaliyet güzergahını takip etme eğilimi sergiliyor.
Mirketler gibi diğer memeli türleri yırtıcılara karşı nöbet tutmak veya eş bulmak için yüksek yerlere çıkarken, araştırmacılar ilk defa insanlardan başka bir hayvanın düşmanları izlemek için yüksek yerlere çıktığının keşfedildiğini belirtiyor.
Cambridge Üniversitesi Arkeoloji Bölümünde çalışan biyolojik antropolog Dr. Sylvain Lemoine, “Taktiksel savaşın insan evrimine yön veren şeylerden biri olduğu düşünülüyor” diyor.
“Şempanzelerin bu davranışı, bölgelerini savunmaya veya genişletmeye yardımcı olan karmaşık bilişsel beceriler gerektiriyor” diyor. “Doğal seçilim bu davranışın lehinde çalışmış olmalı. Bölgesel kontrol için araziden faydalanmanın evrimsel tarihimizde derin kökleri var.
“Şempanzelerin kullandığı bu savaş benzeri stratejide, belki de tarih öncesi avcı-toplayıcı popülasyonlarda var olmuş ufak çaplı ön savaş davranışlarının izlerini görüyor olabiliriz.”
Araştırmacılar çalışma için Fildişi Sahili’ndeki Tai Milli Parkı’nda yaşayan şempanze gruplarının hareketlerini GPS takip cihazları yardımıyla izlemiş.
Takip cihazlarından gelen verileri kullanarak, birbirine komşu iki şempanze bölgesinin haritasını çıkarmışlar.
“Şempanzeler bölgelerini belirlemek ve korumak için çevrede bir nevi ‘sınır devriyesi’ görevi gören düzenli turlar gerçekleştiriyorlar” diyor Dr. Lemoine.
“Devriyeler genelde birbirine yakın duran ve gürültüleri sınırlandıran alt gruplar ile düzenleniyor.”
Yapılan analizler, şempanzelerin tepe sınırlarına geldiklerinde rakipler 500 metre uzaktayken rakip bölgesine ilerlemelerinin %40; rakipler 1000 m uzaktayken %50 ve 3000 m uzaktayken %60 daha olası olduğunu gösteriyor.
Çalışmada şempanzelerin tepe gözlemlerini çatışmaktan kaçınmak için yaptığı ileri sürülürken, bilim insanları rakip grup üyeleri arasında bazen kavgaların ve hatta esir alma olaylarının yaşandığını keşfetmiş.
“Bazen iki veya üç erkekten oluşan baskın grupları, düşman bölgesinin içlerine doğru girmeye cesaret ediyor ve bu durum kavgaya yol açabiliyor.
“Rakip şempanzeler arasındaki karşılaşmalar son derece gürültülü oluyor.
“Hayvanlar göz korkutan biçimde kendinden geçiyor, bağırıyor, kışkılıyor ve birbirlerinin cinsel yerlerini kavrıyor.”
Araştırma PLOS Biology bülteninde yayımlandı.
Yazar: Nilima Marshall/The Independent. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
