Geçtiğimiz günlerde Sibirya’da kar yağıyordu. Fakat Rusya’nın kömür havzasının sakinleri, sabahları beyaz bir manzarayla karşılaşmak yerine; karanlık ve endüstriyel bir kâbus yaşıyorlar.
Sibirya’nın güneybatısında bulunan Kemerovo kömür madeni bölgesinde yer alan üç ayrı şehir; kalın, siyah renkli ve zehirli bir kar tabakasıyla örtüldü. Daima mevcut olan ve atmosfere sinen kömür tozları, artık yüzeye de iniyor.
Rus çevre savunma grubu Ecodefense’in eş başkanı olan Vladimir Slivyak, The Guardian gazetesine şöyle söylüyor: “Havada sürekli, çok miktarda kömür tozu var. Kar yağdığı zaman görünür hale geliyorlar. Yılın geri kalanında göremiyorsunuz fakat hâlâ orada duruyorlar.”
Sosyal ağlara yüklenen ve Rus basınınca “kıyamet sonrası” şeklinde tanımlanan görüntülerde; Sibirya’nın Prokopyevsk, Kiselyovsk ve Leninsk-Kuznetski şehirlerinin sakinleri, gördükleri kirli ve karanlık manzarayı paylaşıyorlar.
Is this what snow looks like in hell? EERIE BLACK SNOW falls in Siberia, Russia #snow #black #pollution #Russia https://t.co/szVuJz0TVg via @Strange_Sounds pic.twitter.com/IVCoxDU3f1
— Strange Sounds (@Strange_Sounds) February 15, 2019
Daha garip olanıysa, iddialara göre sorunun ne kadar kötü olduğunun gizlenmeye çalışılması. Aralık ayına ait bir YouTube videosunda, Miski şehrinde yer alan bir eğlence merkezinin dış kısmı beyaz boya ile boyanmış. Görünüşe göre, alt kısımda yer alan siyah kar örtüsü gizlenmeye çalışılmış.
Söylenenlere göre siyah kar örtüsünü boyayan sorumlular azarlanmış ve boyanın kaldırılması istenmiş; fakat siyah karın sorumlusu olan kömür tozuna bu kadar kolay çare bulunamıyor.
Yaklaşık 70.000 kilometre karelik bir alanı kaplayan Kuznetsk Havzası, dünyanın en büyük kömür madeni bölgelerinden birisi ve çoğunluğu ihraç edilen Rusya’nın toplam kömür üretiminin yaklaşık yüzde 60’ını karşılıyor.
Fakat açık maden ocaklarının, kömür hazırlama tesislerinin ve stoklanan kömürlerin tozlu karanlığında yaşayan yerel şehirler için, bu yakınlığın çevre açısından büyük bir bedeli bulunuyor.
Kemerovo valisi Sergei Tsivilev şöyle söylüyor: “Eski zamanlardan gelen zorlu bir çevre koşulunu miras aldık. Açık kömür ocakları şehirlere taşındı.”
Eylemcilere göre, bu durumun sağlık üzerinde oluşturduğu zincirleme etkiler yıkıcı nitelikte. Kuzbass bölgesindeki ömür beklentisi, Rusya’nın ulusal ortalamasından dört yıla kadar daha düşük iken; hastalık oranları da diğer yerlere göre ürpertici miktarda daha yüksek.
Rus savcıların, şimdilerde kirlilik ölçütlerinin aşılıp aşılmadığını araştırdıkları ve kömürden çıkar sağlayan odakların bu duruma karşı koyduğu söyleniyor.
Prokopyevskaya kömür tesisinin yöneticisi, siyah karın, tesisteki bir koruma duvarının kırılmasıyla atmosfere kömür tozunun yayılması sonucunda oluştuğunu iddia ediyor; fakat ayrıca, yayımların kaçınılmaz şekilde aşıldığını söylüyor ve “sokaklardaki kömür tozuyla uğraşamıyoruz” diyor.
Kemerovo bölgesinin vali yardımcısı olan Andrey Panov ise, sorunun sadece kömür sanayi olmadığını öne sürüyor ve arabaların egzoslarının da kirliliğe katkı yaptığını belirtiyor.
Ancak eleştirmenler ve muhalifler, Sibirya’da uzun süredir çevre koruma önlemlerinin bulunmadığını, bunun yapısal bir sorun olduğunu, başka kusurlara bağlı yeni bir sorun olmadığını söylüyorlar.
#Russia is a country of outstanding natural beauty and diversity. But the sheer lack of environmental regulations is a devastating effect for residents in #Kuzbass, where last night there was BLACK SNOW. pic.twitter.com/zMiEWBJbnh
— Khodorkovsky Center (@mbk_center) February 14, 2019
Bir şehir sakini, sosyal medyada şöyle yazıyor: “Hiç temizleme sistemi yok. Bütün atıklar, toz, kir ve kömür bölgeye yerleşiyor. Çocuklarımız ve biz bunu soluyoruz. Kâbus gibi.”
Slivyak’a göre, yerel olarak güçlü önlemler uygulanmadığında bu sorunu çözmeye yönelik en iyi yaklaşım, yabancıların Sibirya kömürünü boykot etmesi ve Rus yetkilileri çevre kirliliğini ciddiye almaya zorlaması olur.
Ancak Rusya’nın devasa kömür sanayinin (yaklaşık 130 kömür yatağında 150.000 madenci) şimdilerde ticarî bir madencilik patlamasının ortasında bulunmasıyla; ülkedeki karar vericilerin frene basma konusunda istekli olması pek muhtemel görünmüyor.
Bu arada; tartışma kızışırken, Sibirya’daki bu karlar yağmaya devam ediyor.
ScienceAlert
