Samanyolu Galaksisi’nde binlerce gezegen keşfedilmiş olsa bile, bunların çoğunun Dünya’ya uzaklığı birkaç bin ışık yılını geçmiyor. Fakat galaksimiz, 100.000 ışık yılından daha büyük bir genişliğe sahip. Bu yüzden, gezegenlerin galaksideki dağılımını araştırmak zorlaşıyor. Şimdiyse araştırmacılar, bu engelin üstesinden gelmenin bir yolunu bulmuşlar.
Osaka Üniversitesi ve NASA’nın öncülüğünde çalışan araştırmacılar, The Astrophysical Journal Letters bülteninde yayımlanan makalede bir gözlem ve modelleme birleşimini kullanarak, gezegen barındırma olasılığının galaksi merkezine olan uzaklıkla birlikte nasıl değiştiğini belirliyorlar.
Söz konusu gözlemler, kütleçekimsel mikromekcekleme şeklinde isimlendirilen bir olguya dayanıyor. Bu olguda gezegenler gibi cisimler lens gibi davranıyor ve uzak yıldızlardan gelen ışığı bükerek büyütüyor. Bu etki, galaktik diskten galaktik tümseğe (galaksimizin merkez bölgesi) kadar Samanyolu genelinde Jüpiter ve Neptün’e benzeyen soğuk gezegenlerin tespit edilmesinde kullanılabiliyor.
Çalışmanın eş yazarı Daisuke Suzuki, “Günümüzde Samanyolu Galaksisi’ndeki gezegenlerin dağılımını incelemenin tek yolu, kütleçekimsel mikromekcekleme” diyor. “Fakat çoğunlukla Güneş’ten en az 10.000 ışık yılı uzaklığa ulaşan gezegenlerin mesafesini ölçmek zor olduğundan, şimdiye kadar pek bir şey bilinmiyordu.”
Araştırmacılar bu sorunu çözmek üzere, gezegensel mikromekceklemede lensin ve uzaktaki ışık kaynağının göreceli hareketini tanımlayan bir nicelik dağılımını hesaba katmışlar. Mikromercekleme olaylarında gözlenen dağılımı galaktik bir modelde tahmin edilen dağılımla karşılaştıran araştırmacılar, gezegenlerin galaksideki dağılımını çıkarmayı başarmış.
Elde edilen sonuçlar, gezegen dağılımının galaksi merkezine olan uzaklığa kuvvetli bir bağlılık sergilemediğini gösteriyor. Bunun yerine yıldızlarından uzakta dönen soğuk gezegenler, Samanyolu Galaksisi’nin her yerinde bulunuyor gibi görünüyor. Bunlar arasında Güneş muhitinden çok farklı bir çevre barındıran ve gezegen mevcudiyetinin uzun bir süredir belirsiz kaldığı galaktik tümsek de bulunuyor.
Kaynak: Osaka Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
