Einstein’ın, zamanın akış hızının hareketin yönü ve değerine göre değiştiğini açıklayan özel görelilik kuramını bir an için unutalım. “Neden unutuyoruz ki?” demeyin. Çünkü soru zamanın doğasının nasıl davranacağını değil, saatlerimizin neyi göstereceğini anlamak üzerine yöneltilmiş.
Eğer zamanın hızını ölçmek isteseydik, Einstein’ın karmaşık hesaplamalarını özetleyerek devam etmemiz gerekirdi. Fakat özetle saatin kaçı göstereceğini soruyorsak, Ay’da da Evrensel Zaman uygulaması kullanılıyor. Pek çok ülkede temel alınan medeni ve bilimsel saat uygulaması UTC olarak kısaltılan Eş Güdümlü Evrensel Zaman’dır. Bir de GMT olarak kısalttığımız ve temelde Britanya Adaları’nın standart zaman dilimi olan Greenwich Ortalama Saati var. Atom saatleriyle hesaplanan UTC, GMT’den daha hassas ve neticede en doğru ölçümü veriyor.
Aslında bir de Ay Ölçümlü Zaman (LST) var. Ancak bu sadece fizikçilerin kullandığı bir ölçüm sistemi. UTC, zamanı bulunduğumuz yere göre ölçmeyen, nerede olduğumuz bilgisinden bağımsız çalışan bir sistem. Evrensel olduğu için evrenin her yerinde geçerli ve tabii ki Ay’da da kullanılıyor. Mekanik saatlerde UTC ya da GMT sisteminin kullanılmasından doğan önemli bir fark yok çünkü bu ikisi arasında 1 saniyeden daha düşük bir fark var. Dijital saatlerde ise genelde ikisi arasında seçim yapabiliyorsunuz. Sonuçta Evrensel Zaman sistemine göre çalışan bir saatiniz varsa, Dünya’dayken saatin kaç olduğunu görüyorsanız, o an Ay’daki biri de kolundaki saatte aynı şeyi görecektir.
Popular Science Türkiye arşivinden.
