“Süper yaşlıların” yeteneklerinin sırrı nihayet çözüldü. Şimdi sırada bunun kaynağını bulmak var…
Yaşlandıkça, beynimiz genellikle yavaşlar ve anılarımız daha az güvenilir olur – ancak zamandan etkilenmeyen bir grup yaşlı insan var. Süper yaşlılar olarak adlandırılan bu grubun, aynı yaş grubundaki insanlara göre önemli ölçüde daha iyi bir hafızaya sahip oldukları gösterilmiştir.
Araştırmacılar ilk defa bunun sebebini anlayabildiler. Yaş ortalaması 67 olan süper yaşlıların beyinlerinin MRI çekimleri, 25 yaşındakilerin beyinlerine oldukça benzer bir görüntüye sahip. Yaş farkı ne olursa olsun, yaşlı yetişkinler bir şekilde beyinlerinde genç aktivite kalıplarını korumayı başarabiliyor. Bulgular Cerebral Cortex dergisinde yayınlandı.
Massachusetts Genel Hastanesi’nden başyazar Dr. Alexandra Touroutoglou yaptığı açıklamada, “Bu, yeni bilgileri aktif olarak öğrenirken ve hatırlarken, süper yaşlıların beyinlerinin işlevinin görüntülerine ilk kez sahip olduğumuz an” diyor ve ekliyor: “MRI kullanarak, süper yaşlıların beyinlerinin yapısının ve sinir ağlarının bağlanabilirliğinin genç yetişkinlerin beyinlerine daha çok benzediğini bulduk; süper yaşlılar tipik olarak yaşlı yetişkinlerde görülen beyin atrofisine sahip değildi.”
Çalışmaya 65 yaş üstü 40 yetişkin ve ortalama yaşı 25 olan 41 genç yetişkin dahil edildi. Her biri aynı hafıza testini yaparken fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) beyinlerindeki aktiviteyi kaydetti. Testte, bireylera bir yüz veya sahne içeren 80 görüntü gösterildi. Her görüntü bir sıfatla ilişkilendirildi. Bunun örnekleri, “endüstriyel” kelimesiyle bir şehir manzarası veya “ortalama” kelimesiyle bir adamın yüzünün resmi olarak belirtiliyor.
Testin bu bölümünde denek, kelimelerin görüntüyle eşleşip eşleşmediğini belirledi. 10 dakika sonra, her kişiye orijinal 80 resim ve kelime, 40 yeni resim ve kelime ve daha önce gördükleri ancak farklı kelimelerle eşleştirilmiş 40 resim sunuldu. Testin bu bölümündeki görev, ikiliyi daha önce görüp görmediklerini, yeni bir görüntüye mi yoksa yeni bir kelimeyle eşleştirilmiş eski bir görüntüye mi baktıklarını değerlendirmekti. FMRI, test yapılırken bu insanların beyninin nasıl çalıştığını izledi.
Yine Massachusetts Genel Hastanesi’nden Dr. Yuta Katsumi, “Görsel kortekste, yüzler, evler veya sahneler gibi farklı görüntü kategorilerinin işlenmesinde seçici olarak yer alan nöron popülasyonları var” diyor: “Her nöron grubunun bu seçici işlevi, onları gördüğünüzü işlemede ve bu görüntülerin daha sonra kolayca alınabilecek ayrı bir hafızasını oluşturmada daha verimli hale getirir.”
Yaşlanma sırasında, kategorileri seçme yeteneği azalır – ancak bu, süper yaşlılar için geçerli görünmüyor. Beyinleri, kendilerinden 40 yaş küçük insanlar gibi hareket ediyor. Ekip, her zaman bu yeteneğe sahip olup olmadıklarından veya yaşlanan bir beynin doğal düşüşünü telafi eden bir şey olup olmadığından emin değil.
Önceki çalışmalar, hafızanın bu bölümünün eğitilebileceğini göstermişti, bu yüzden belki de süper yaşlıların bu özelliği doğuştan değil, yaşama şekillerinden kaynaklanıyor olabilir. Araştırmacılar, beyinlerini nasıl bu kadar genç tuttuklarını daha iyi anlamak için bu insanları daha detaylı incelemeyi planlıyorlar.
