Bu Uzay Aracı Mars’a Yaklaşmak İçin Atmosferden Faydalanıyor

İster ani, ister yavaşça olsun, fren yapmak Dünya’da zor olabiliyor. Söz konusu ortam uzay boşluğu olduğunda ise biraz yaratıcı olmanız gerekiyor. İşte bu yüzden NASA’nın Mars Reconnaissance Orbiter’ı ve ESA’nın (Avrupa Uzay Ajansı) Venus Express’i gibi uzay araçları yavaşlamak ve hedeflenen yörüngeye adım adım yaklaşmak için gezegenlerin atmosferini bir fren gibi kullanıyor ve bu aylar alan bir süreç.

Bu tekniğe hava frenlemesi (aerobraking) deniyor. Şimdi ise ESA’nın ExoMars Trace Gas Orbiter’ının (TGO) bu süreci bitirmesi için son birkaç haftası kaldı. TGO neredeyse bir yılını Mars’ın yüzeyine daha yakın bir yörüngeye girebilmek için hava frenlemesi yaparak geçirdi.

Bu, bir yokuştan kızakla kayarken yavaşlamak için elinizi kara daldırmanıza benziyor. İster yokuştan kızakla kayan bir insan olun ister hızlanmakta olan bir uydu, hızınızı azaltmak için sürtünmeden yararlanmanız yeterlidir.

Nihayetinde TGO, Mars’ın yüzeyinden 400 km yükseklikte bir yörüngeye girecek. Bu yükseklik Uluslararası Uzay İstasyonu’nun Dünya’dan yüksekliğiyle neredeyse aynı. Bu yükseklikte Mars’ın etrafında bir tur atmak sadece 2 saat sürecek. TGO Mart 2017’de hava frenlemesine yeni başladığı sıralarda Mars’ın çevresinde attığı bir tur yaklaşık 1 gün sürüyordu.

Uzay Aracı, sonunda hedeflenen mükemmel konuma ulaşmak üzere. Şimdilik Mars’ın etrafında attığı bir turun 3 saat sürdüğü bir yükseklikte bulunuyor.

Hava frenlemesi Mart 2017 de başladı. 2017 yazında Dünya ve Mars Güneş’in karşıt taraflarındayken bir ara verildi ve Ağustos’ta devam edildi. Bu süreç içerisinde uzay aracı 781.5 m/s’ye kadar yavaşladı ve daha dairesel bir yörüngeye yerleşti.

Bilim insanları TGO’nun optimum pozisyonda kalması için ona her gün komut göndermek zorundalar. Mars’ın atmosferinin yoğunluğu çok fazla değişkenlik gösterdiğinden uzay aracının kontrolü kaybetmeden yavaşlayabilmesi için bilim insanları TGO’nun doğru pozisyonda olduğundan emin olmak istiyorlar.

Uzay aracı hedeflenen yörüngeye ulaştığı andan itibaren ise işin bilim kısmı ciddi bir şekilde başlayabilir.

TGO, Mars’ın atmosferinde çok az miktarlarda bulunan gazları araştırmaya yoğunlaşacak. Uydunun üzerindeki iki araç az miktarda bulunan, Dünya’da yanardağlar gibi jeotermal kaynaklardan ya da inekler gibi biyolojik kaynaklardan çıkan metan benzeri gazları arayacak. Atmosferde ne kadar metan bulunduğunu ve onun yerini tespit etmek Mars’ın doğası hakkında bilgi edinmemizi sağlayacak.

TGO’daki bir dahili kamera metan gazının bulunabileceği muhtemel kaynakları görüntülerken diğer araç Mars’ın yüzeyinde veya yüzeyinin altındaki donmuş suyu arayacak.

TGO 2016’da, iniş sırasında çarpan Schiaparelli ile birlikte yollanmıştı. Ona eşlik edecek ExoMars 2020’nin ise 2020 yılında fırlatılması planlanıyor.