Uzman Görüşü: COVID-19 Aşısı, Büyük İhtimalle 2021 Sonbaharından Önce Çıkmaz

Aşı geliştirme alanında çalışan uzmanlar, etkili bir aşının büyük ihtimalle 2021 sonbaharından önce hazır olmayacağına inanıyor. McGill Üniversitesi’nin önderliğindeki bir araştırma takımı, bu hafta Journal of General Internal Medicine bülteninde yayımlanan bir makalede, aşıbilim alanında çalışan 28 uzman ile yapılan yeni bir anketin sonuçlarını sunuyor.

Anket, Haziran 2020’nin sonuna kadar devam etmiş. Ankete katılanların büyük çoğunluğu, bu alanda ortalama 25 yıllık bir tecrübeye sahip Kanadalı ve Amerikalı akademisyenler.

Çalışmanın kıdemli yazarı, McGill Üniversitesi Biyotıp Ahlakı Birimi’nin başındaki isim profesör Jonathan Kimmelman şöyle söylüyor: “Anketimizdeki uzmanların aşı geliştirme konusunda sundukları tahminler, genelde ABD kamu yetkililerinin aktardığı ve 2021’in başlarını kapsayan zaman çizelgesi kadar iyimser değildi. Genel olarak, gelecek yaz hazır olan ve halkın kullanabileceği bir aşının en iyi senaryo olduğuna ve aşının 2020’ye sarkabileceğine inandıkları görülüyor.”

Pek çok uzman, etkili bir aşı hazır olmadan önce bazı başarısız çıkışların olabileceğine de inanıyor. McGill Üniversitesi’nde doktora sonrası araştırma görevlisi ve karar bilimci olan baş yazar Patrick Kane ise şöyle ekliyor: “Anket yaptığımız uzmanlar, onaylandıktan sonra aşıya güvenlik uyarısı verilme olasılığının üçte bir olduğuna ve ilk büyük saha çalışmasının etkisiz sonuçlanma olasılığının da 4/10 olacağına inanıyor.”

Aşı geliştirmede zaman çizelgelerinin tahmini

Uzmanlardan, aşı geliştirmedeki üç dönüm noktası için zaman tahmini yapmaları istenmiş. Daha doğrusu uzmanlara; aşağıdaki dönüm noktalarından her birinin ne zaman gerçekleşeceğine dair en iyi, en yakın ve en uzak tahminleri sorulmuş:

1. Soru: ABD ve/veya Kanada’da halkın kullanabileceği bir aşı ne zaman hazır olur?

Cevaplar:

En iyi tahmin = Eylül/Ekim 2021 (ortalama)
En yakın tarih= Haziran 2021 (ortalama)
En uzak tarih= Temmuz 2022 (ortalama)

2. Soru: En az 5.000 katılımcı içeren bir saha çalışmasından ne zaman sonuç alınır?

Cevaplar:

En iyi tahmin = Mart 2021 (ortalama)
En yakın tarih= Aralık 2020 (ortalama)
En uzak tarih= Temmuz 2021 (ortalama)

3. Soru: ABD ve/veya Kanada’da virüse karşı en büyük tehlike altında olanlar için ne zaman bir aşı çıkar?

Cevaplar:

En iyi tahmin = Mart/Nisan 2021 (ortalama)
En yakın tarih= Şubat 2021 (ortalama)
En uzak tarih= Aralık 2021 (ortalama)

Araştırmacılar, insanlardan bir dizi yanıt önermelerinin istendiği bu tür bir yaklaşımın, basında bireylerden aktarılan sözlere kıyasla uzman düşüncelerini daha kapsamlı yansıttığını düşünüyor.

Aksilik ihtimalleri

Çalışmanın ayrıca gösterdiğine göre ankete katılanların yaklaşık 1/3’ü, aşı geliştirme sürecinde aşağıdaki aksiliklerle karşılaşılabileceğine inanıyor;

1. ABD ve/veya Kanada’da yaygın şekilde dağıtılan ilk aşıya, ciddi veya hayatı tehdit eden yan etkilerin vurgulanması için FDA’dan kutu uyarısı verileceğine; veya

2. ABD ve/veya Kanada’daki ilk büyük saha deneyinde, etki yönünden geçersiz veya olumsuz bir sonuç bildirileceğine.

Carnegie Mellon Üniversitesi Dietrich Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi’nde yardımcı profesör olan Stephen Broomel, “Bizim çalışmamız, uzmanların bir SARS-CoV-2 aşının zaman çizgisi konusunda genellikle mutabık olduklarını gösteriyor” diyor. “Bulgular, hükümetin fazla iyimser olan birçok yansıtımına uymasa da; araştırmacıların aslında önceki aşılara kıyasla daha hızlı bir geliştirme sürecinde oldukları inancını yansıtıyor.”

Katherine Gombay/McGill Üniversitesi. Ç: O.