İnsanlarda olağandışı derecede uzun yaşam miktarlarıyla ilişkilendirilen bir gen, yapılan yeni çalışmaya göre beyindeki kök hücreleri stresin zararlı etkilerine karşı koruyor.
100 yıldan uzun süre yaşayan insanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, bu kişilerin pek çoğunun FOX O3 proteini adı verilen genin olağandışı bir çeşidini paylaştığı görülmüş. Bu keşif, Weill Cornell Tıp Bilimleri Enstitüsü’nde yardımcı patoloji ve laboratuvar tıbbı profesörü olan Dr. Jihye Paik ve meslektaşlarını, söz konusu genin yaşlanma esnasında beyin sağlığına nasıl katkı yaptığını araştırmaya yöneltmiş.
Dr. Paik ve takımı, 2018 yılında beyinlerinde FOXO3 geni eksik olan farelerin, beyinde meydana gelen stresli koşullarla mücadele edemediğini ve bu durumun da beyin hücrelerinin ilerleyen şekilde ölmesine yol açtığını keşfetmiş. Araştırmacıların 28 Ocak’ta Nature Communications bülteninde yayımlanan yeni çalışması; FOXO3’ün, çevre yeni hücrelerin hayatta kalmasını destekleyene kadar kök hücrelerin bölünmesini önleyerek beynin yenilenme kabiliyetini koruduğunu gösteriyor.
“Kök hücreler, yetişkinlik dönemlerimizde öğrenme ve hafıza için gerekli olan yeni beyin hücreleri oluşturuyor” diyor. “Eğer kök hücreler kontrolsüz bölünürse tükeniyorlar. FOXO3 geni, görünüşe göre bu kök hücrelerin bölünmesini stres geçene kadar engelleyerek görevini yapıyor.”
İltihaplanma, radyasyon ve uygun besinlerin eksikliği gibi pek çok durum, beyni strese sokabiliyor. Fakat Dr. Paik ve meslektaşları, beyindeki kök hücreler oksidatif strese maruz bırakıldığı zaman neler olduğuna bakmış. Oksidatif stres, vücutta tipte oksijenler biriktiği zaman meydana geliyor.
“FOXO3’ün, oksidatif stresle doğrudan değiştiğini öğrendik” diyor. Bu değişim, proteinleri kök hücrelerin çekirdeğine gönderiyor ve buradaki strese cevap genleri açılıyor.
Weill Cornell Tıp Bilimleri Enstitüsü. Ç: O.
