Kenya'daki Ol Pejeta Koruma Alanı'nda gökkuşağı altında dinlenen bir siyah gergedan. 2024 yılında 21 siyah gergedan, Kenya'nın Laikipia şehrindeki Loisaba Koruma Alanı'ndaki yeni evlerine taşındı. Kenya'nın avcılık yüzünden 290 bireye düşerek yok olmaya yaklaşan siyah gergedan popülasyonu, bugün 1004 birey içeriyor. Gergedanların yaşam alanlarının genişlemesi, Kenya'nın koruma çalışmalarına önem verdiğinin bir kanıtı. Ami Vitale'nin kariyeri, küresel krizleri belgeleyip ele alma konusundaki derin kararlılığını yansıtıyor. Övülen bir National Geographic fotoğrafçısı, yazar ve belgesel yapımcısı olmanın yanısıra Vital Impacts'in de kurucusu olan Ami, dünyamızı etkileyen önemli konulara devamlı dikkat çekiyor. Ami'nin yolculuğu, kaynak kıtlığından iklim değişimine kadar çeşitli etmenlerin sebep olduğu çevre yıkımının insanların çatışmasına ve ızdırap çekmesine nasıl açtığına ilk elden şahit olduğu çatışma bölgelerinde başlamış. Ami'yi Instagram'da @amivitale hesabından takip edebilirsiniz. Fotoğraf: Ami Vitale/The Nature Conservancy
‘Son 50 yılda dünyadaki yaban hayatının yüzde 73’ünü kaybettik.’
Lala gözlerini Kristi Odom’un kamerasına kilitlemiş. Jaguarın çelik gibi bakışları, üzücü hikayesinden hiçbir şey ele vermiyor. Bolivya Amazon’undaki yasadışı yaban hayatı ticaretinden kurtulan jaguar, kurtarılan diğer büyük kedilerle birlikte şimdilerde bir koruma alanında yaşıyor. Bir film yapımcısı ve fotoğrafçı olan Odom uzak yerlere seyahat ederek gezegenimizin biyolojik çeşitliliğini ve Lala gibi tehlike altındaki canlıların karşı karşıya kaldıkları tehditleri belgeliyor.
Lala’nın bu fotoğrafı (aşağıda), foto muhabirler ile hikaye anlatıcılığı üzerinden koruma çalışmalarına odaklanan, kâr amacı gütmeyen Vital Impacts koleksiyonunun bir parçası. Vital Impacts, mevcut girişiminde tanınmış fotoğrafçılardan gelen nefes kesici 100 fotoğraf baskısı satarak COICA (Amazon’daki Yerli Halkların Toplanma Grubu) üzerinden yerli toplulukları destekliyor.
Bu Lala, Bolivya Amazon’unun kalbindeki yasadışı yaban hayatı ticaretinin bir kurbanı. Lala’nın hikayesi, Amazon’un yaban hayatının karşılaştığı muazzam baskıları iç burkan bir şekilde hatırlatıyor. Doğal yaşam alanlarının yıkımı ve yasadışı yaban hayatı ticaretinin acımasız talepleriyle mücadele eden Lala gibi hayvanlar, gittikçe daha fazla tehlike altında kalıyorlar. Biyolojik yönden çeşitli ve uçsuz bucaksız bir ekosistem olan Amazon sayısız türe ev sahipliği yapsa da; insanların istismarı ve çevre yıkımı bu türlerin hayatını tehdit ediyor. Lala ise kurtarılmış ve şimdilerde o ve diğer jaguarların rahat şekilde yaşamasına yardımcı olan bir koruma alanında duruyor. Lala’nın hikayesi, bu savunmasız canlılar ve onların kırılgan evlerinin korunması için acilen daha fazla farkındalık ve eyleme ihtiyaç olduğunun altını çiziyor. Fotoğrafçı ve film yapımcısı Kristi Odom, dünyanın en uzak yerlerinde çalışarak gezegenimizin biyoçeşitliliğini korumaya yardımcı olacak hikayeleri belgeliyor. Kendisi aynı zamanda uluslararası ödüllü bir fotoğrafçı, Uluslararası Koruma Fotoğrafçıları Birliğinin yardımcı bir üyesi, bir Nikon Elçisi ve motivasyonel konuşmacı. Fotoğrafçılığın gücüyle olumlu değişimlerin yaratılmasına ve nihayetinde gezegenin yaban hayatının korunmasına yardımcı olunabileceğine inanıyor. Kristi’yi Instagram’da @kristiodom hesabından takip edin. Fotoğraf: Kristi Odom/Vital Impacts
“Bu çalışmanın, gezegenimizin karşılaştığı ve acil çözüm gerektiren sorunlarda farkındalığın artırılmasına yardımcı olacağını ümit ediyorum” diyor Vital Impacts kurucusu Ami Vitale. “Son elli yılda dünyadaki yaban hayatının yüzde 73’ünü kaybettik. Bu durum, karşı karşıya olduğumuz biyolojik çeşitlilik krizinin boyutunu sert biçimde hatırlatıyor. Gezegenimizin geleceği bizim ellerimizde. Ne bu sorunların büyüklüğü karşısında hiçbir şey yapmama lüksümüz var ne de başka birinin faaliyete geçmesini bekleme lüksümüz; bu bize bağlı.”
Çalışma 31 Ocak’a kadar devam edecek. Daha fazla bilgi Vital Impacts‘te bulunabilir.
“P-22, Los Angeles’da gittikçe büyüyen bir yaban hayatı hareketi meydana getirdi… Onun gibi kedi yok.” – Steve Winter. P-22, Los Angeles’ın Griffith Park’ını 10 yıldır ve neredeyse tüm yaşamı boyunca evi belleyen, yakalanması zor ve yaramaz bir vahşi puma. İleri yaştan kaynaklı komplikasyonlar ve araba çarpması sebepli yaralanmaların sonucunda, 17 Aralık 2022’de aramızdan ayrıldı. Bir dağ aslanı için yaşlı sayılırdı ve 12 yaşındaydı. Milyonların sevgisini kazanmıştı. Bıraktığı miras anılarda yaşamaya devam ediyor. Yaban hayatının manzarasını Los Angeles ve ötesinde tümüyle değiştirmişti. Bu fotoğraf, Los Angeles’ın kuzeyindeki 101 Otoyolu’nun böldüğü iki büyük koruma alanında güney Kaliforniya’nın son pumalarını ve diğer yaban hayatını korumak için bir hareket başlattı. Tamamlandığında, Dünya’nın En Büyük Yaban Hayatı Üst Geçidi olacak. Hollywood Puması fotoğrafının satışından elde edilen gelirler, büyük kedilerin karşılaştığı en hayati sorunlara ışık tutan ve kâr amacı gütmeyen Big Cat Voices organizasyonuna fayda sağlayacak. Big Cat Voices’ın kurucusu Steve Winter, yirmi yılı aşkın süredir National Geopraphic fotoğrafçısıydı. Kendisi yaban hayatı ve özellikle de büyük kedilerde uzman. Bir Nat Geo Kaşifi olan Winter, BBC Yılın Yaban Hayatı Fotoğrafçısı ve BBC Yılın Yaban Hayatı Fotoğraf Gazetecisi ödüllerinin de sahibi. Steve’i Instagram’da @stevewinterphoto hesabından takip edin. Fotoğraf: Steve Winter/Vital Impacts, David WhiteGrönland’da yaptığım uzak bir tırmanma seferindeyken, ufak bir zodyak botuyla fiyortlarda keşif gezisi yaptığım esnada meraklı bir kutup ayısı yaklaştı. Bu görüntünün, insanları vahşi kuzey kutup bölgelerine götürmesini ve bu kırılgan ekosistemle duygusal bir bağlantı oluşturmasını ümit ediyorum. Emmy’ye aday gösterilen, SeaLegacy’nin kurucusu, 12 Telly Ödülü sahibi, National Geographic Fotoğrafçısı ve deniz çevrecisi olan Andy Mann’in çektiği görüntüler, hızla değişen gezegenimizin hikayesini anlatmaya yardımcı oluyor. 7 kıtanın tamamında çalışmış olan Andy’nin yakaladığı görüntüler son derece akılda kalıcı ve bir görüntüdeki duygunun, ruhumuza nasıl dokunabildiğini hatırlatıyor. Andy Mann’i Instagram’da @andy_mann hesabından takip edin. Fotoğraf: Andy Mann/Vital ImpactsBu Rajan. Kendisi, Andaman Adaları’na 1950’li yıllarda ağaç kesmek için getirilen 66 yaşında bir Asya fili. O ve 10 filden oluşan ufak bir grup okyanusta yüzmeyi öğrenerek, kesilen ağaçları yakındaki filikalara götürmeye ve sonrasında sıradaki adaya yüzmeye zorlanmış. Ağaç kesmek 2002’de yasaklandığında Rajan işsiz kalmış. Günlerinin geri kalanını, ağaçlarının kesilmesine yardım ettiği adalardan birinde, huzurlu bir emeklilik döneminde geçiriyor. Onu ve 30 yıldır kendisiyle beraber olan Nazroo isimli Majout’unu (bakıcı) fotoğrafladım. Rajan’ı sahilde güneşlenirken, okyanusta yüzerken ve ormanda gezinirken kayıt aldına aldım. Rajan, 2016’daki ölümüne kadar grubun hayatta kalan tek üyesiydi. Bu görüntü, “Benzerlerinin Sonuncusu” isimli sanatçı dizisinden. Ödüllü bir fotoğrafçı olan Jody MacDonald, gezegenin el değmemiş son köşelerinde maceraya atılıp keşif yapmaya yabancı değil. Jody MacDonald’ı Instagram’da @jodymacdonaldphoto hesabından takip edin. Fotoğraf: Jody MacDonald/Vital ImpactsKral penguenleri (Aptenodytes patagonicus), Güney Georgia Adası’nın St. Andrews Körfezi’ndeki sahilde birbirleriyle etkileşim içinde (Güney Okyanusu, Antarktika Kutup Cephesi, Güney Georgia Adası). Karı ve kocadan oluşan bir ekip olan Yva Momatiuk ve John Eastcott, eserleri uluslararası çapta yayımlanan doğa fotoğrafçıları. Sevdikleri yerlere uzun süreler bağlı kalıyor ve yılın büyük bir bölümünü hayvanları, sürekli değişen manzaraları takip edip ışık ve mevsimler ile hareket ederken, uzak bölgelerin ritmini ve yabani ruhunu keşfediyorlar. Fotoğraf: Yva Momatiuk ve John Eastcott/Vital Impacts.Antik İnka kalesi Machu Picchu’da serbestçe gezinen lamalar, Peru And’larının yüksek kesimlerinde insanların, kültürün ve hayvanların birbiriyle olan samimi bağlantısını hatırlatıyor. Lamalar sarp dağ patikalarında ağır yükleri taşımaları için evcilleştirilmiş. Sıklıkla İnka’ların Kayıp Şehri olarak addedilen ve 15’nci yüzyılın simgesi olan bu yerde yaşamayı mümkün kılıyorlar. Jim Richardson, fotoğraf kariyerini belgesel, kaynak sorunları, çevre fotoğrafçılığı ve gezegenin kritik köşelerinde çığır açan çalışmalar ortaya koyarak görsel hikaye anlatımı üzerine şekillendirmiş. Çalışma hayatını son 35+ yıldır National Geographic’te yoğunlaştırmadan önce, kırsaldaki yaşam ve gençlerin hayatına dair yaptığı yenilikçi belgesel anlatımlarıyla tanınıyormuş. National Geographic için 1990’larda su sorunlarının yeni görsel anlatımlarına öncülük ettikten sonra gıda, tarımsal gelişim ve büyüyen (ve aç)dünyamızı beslemekle ilgili sorunlar üzerine çalışmalar yapmaya başlamış. İskoçya’da onlarca yıldır yürüttüğü ve insanlar ile doğa manzaraları, tarih, kültür ve gelenekler arasındaki karşılıklı etkileşimlere odaklandığı fotoğrafçılığıyla da biliniyor. Kazandığı ödüller arasında ise onu en çok, National Geographic fotoğrafçısı arkadaşlarının kendisine Fotoğrafçıların Fotoğrafçısı şeklinde adlandırması ve Kansas’ın Cuba şehri (Nüf. 186) sakinlerinin ona ‘Onur Vatandaşı’ unvanı vermesi gururlandırıyor. 2017 yılında da Kansas Eyalet Üniversitesi, kültürel ve çevresel topluluklar üzerine yaptığı çalışmalar sebebiyle kendisine fahri doktora vermiş. Jim’i Instagram’da @JimRichardsonNG hesabından takip edin.Fotoğraf: Jim Richardson/Vital ImpactsDoğu Karayipler sularında genç bir ispermeçet balinası yavrusu. Brian Skerry, bu balinaları inceleyen araştırmacılarla beraber çalışırken ona ‘Umut’ adını vermiş. İspermeçte balinası aileleri, anne soyundan geliyor ve bilge yaşlılar tarafından yönetiliyor. Bu özel balina ailesi son yıllarda dişi yavru dünyaya getirmekte zorluk yaşamış ve erkekler de doğduktan sonra ölmüş. Bu yavru ise dişiymiş ve ailesine umut vermiş. Brian Skerry, denizdeki yaban hayatı ve su altı ortamları üzerine uzmanlaşmış bir foto gazeteci ve film yapımcısı. 1998’den beri National Geographic Dergisi için sözleşmeli bir fotoğrafçı olarak çalışan Skerry, aralarında yedi kapak konusu da olan 30’dan fazla ana hikaye oluşturup fotoğraflamış. 2014 yılında National Geographic Fotoğrafçılık Üyesi ve daha sonra 2017’de National Geographic Topluluğu Hikaye Anlatımı Üyesi seçilmiş. 2017’de Yılın Rolex National Geographic Kâşifi unvanını da kazanmış. Brian’ı Instagram’da @BrianSkerry hesabından takip edin. Fotoğraf: Brian Skerry/Vital ImpactsKuzey Kutup Bölgesi’nin yüksek kesimlerinde yer alan Svalbard’ın kuzeydoğu ucunda, Liefdefjorden’deki Monaco buzulunun önünde uçan bir kuzey sumrusu. 113 gramlık bu kuzey sumrusu, süper etkileyici bir kuş! Her yıl dünyadaki tüm hayvanlardan daha uzun göç ederek, Kuzey Kutbu’nun kuzeyindeki üreme alanları ile Güney Kutbu deniz buzu bölgelerindeki yaşama/tüy dökme alanları arasında gidip geliyor. Bu durum aslında her yıl Kuzey Kutbu’ndan Güney Kutbu’na gidip gelmek anlamına geliyor! Minyatür vericiler, zigzag güzergâhları takip edip yıllık 71.000 kilometreye kadar yol kat ettiklerini ortaya çıkarmış! Arnfinn Johansen, Norveç’te yaşayan bir yaban hayatı fotoğrafçısı. Kendisi ayrıca Norveç Doğa Fotoğrafçıları Birliğinin bir üyesi ve Kenya Maasai Mara’sında yaban hayatı fotoğrafçıları için özel bir kamp olan Oltepesi Çadırlı Safari Kampı’nın (oltepesi.com) kurucusu. Arnfinn’in çalışması, sayısız uluslararası yarışmada takdir edilmiş ve sergiler ile yayınlarda geniş çaplı yer bulmuş. Arnfinn’i Instagram’da @arnfinn_johansen hesabından takip edin. Fotoğraf: Arnfinn Johansen/Vital ImpactsMaldivler’in Guraidhoo Adası açıklarında iki resif manta vatozu (Mobula alfredi), tipik beslenme davranışlarını sergiliyor: Zooplanktonları süzgeçten geçirmek için su boyunca geriye doğru daire çiziyorlar. Bu benzersiz danstan büyülenip, bir süre bu iki bireyin yüzüşünü izledim. Birbirlerine yaklaştıkları zaman fırsatı değerlendirerek nefesi tuttum ve alta dalıp, bana Ying ile Yang’ı hatırlatan o anı yakaladım. Melanie Miller bir yaban hayatı fotoğrafçısı. Alman dış işleri için çalışırken İspanya’da, Lübnan’da, Dominik Cumhuriyeti’nde ve Guatemala’da yaşamış. Nesli tehlike altındaki Antiller deniz ineği fotoğrafları, Dominik Doğa Tarihi Müzesinde sergilenmiş. Melanie’yi Instagram’da @melaniemuellerphoto hesabından takip edin. Fotoğraf: Melanie Miller/Vital ImpactsOynayan yunuslar. Christian Vizl Meksika şehrinde doğmuş ve otuz yılı aşkın süredir fotoğrafçılık yapıyor. Aralarında Yılın Yaban Hayatı Fotoğrafçısı, Yılın Uluslararası Fotoğrafçısı, Sony Dünya Fotoğrafçılık Ödülleri ve Dünya Fotoğraf Kupası gibi çok sayıda uluslararası ödülü var. Çeşitli su altı fotoğrafçılık yarışmalarında jüri olarak görev yapmış ve çektiği görüntüler National Geographic ile Ocean Geographic de dahil çok sayıda yayın organında yayımlanmış. Christian’ı Instagram’da @christianvizl hesabından takip edin. Fotoğraf: Christian Vizl/Vital ImpactsBu fotoğrafı çektiğim Aotearoa’da Kahu olarak bilinen ve her biri 75 cm’den uzun olan görkemli bir Kral Balığı girdabı. Bu girdap, Sefil Şövalyeler Adaları’nda yaptığım bir dalıştan yavaşça yukarı çıkarken paletlerimin altında oluşmuştu. Meraklı bir fotoğrafçı, tutkulu bir koruma yanlısı ve deniz biyoloğu olan Cristina “Mitty” Mittermeier, çevre savunuculuğu alanında çetin bir güç olarak öne çıkıyor. 2014’te partneri Paul Nicklen ile beraber güçlü hikaye anlatımı ve etkili görsel medya yoluyla sağlıklı, verimli bir okyanus meydana getirmeye adanmış, kâr amacı gütmeyen bir organizasyon olan SeaLegacy’nin eş kuruculuğunu yapmış. Lensleri ile doğal ekosistemlerin zarif dengesini ve sayısız yaşama ev sahipliği yapan bu doğal yaşam alanlarını korumanın önemini aktarıyor. Mittermeier’in farklılık yaratma arzusunun yön verdiği sanatı, zorlayıcı bir eyleme geçme çağrısı hizmeti görüyor ve farkındalığı artırıp değişime ilham vermede fotoğrafçılığın dönüştürücü gücünü gösteriyor. Mitty’yi Instagram’da @mitty hesabından takip edin. Fotoğraf: Cristina “Mitty” Mittermeier/Vital ImpactsBu, Serengeti’deki bölgesinin yakışıklı kralı Bob Junior. Krallığını Namer düzlüklerinde, bir miktar ağaç ile birlikte izole bir kayalık tepe olan güzel bir Kopje’nin gölgesine kurmuş. Bu inanılmaz aslan, 2023 yılının Mart ayında tahtını ele geçiren genç aslanlar tarafından öldürülmüş. Marina Cano, 25 yıldan uzun bir fotoğrafçılık deneyimi ve uluslararası saygınlığıyla İspanyol bir vahşi doğa fotoğrafçısı. Hayatının 20 yılını, sıra dışı bir tanınmışlığa ulaştığı doğa fotoğrafçılığına adamış. Afrika kıtasına aşık olan ve kendini onun korunmasına adayan Cano, nesli tehlike altındaki türleri koruyan farklı birlikler ile ortaklaşa çalışıyor. Marina’yı Instagram’da @marinacano hesabından takip edin. Fotoğraf: Marina Cano/Vital ImpactsKarlı bir günde imparator pengueni ailesi. Bu vakada poz, konumlanma ve düşen karın verdiği genel hava sonucunda bu sevgi, koruma ve dinginlik sahnesi ortaya çıkmış. İmparator penguenleri, bütün üyeler arasında çok benzersiz ve güçlü bir aile bağı oluşturuyor. Birbirleriyle olan etkileşimde de çok belli oluyor bu. Özellikle kötü hava koşullarında ebeveynler, kötü havayla karşılaşan yavrularının önünde durup küçükleri rüzgar ve kar savruntularına doğrudan maruz kalmaktan koruyor. Her iki ebeveyn de aynı yerdeyken, bazen yavrularının etrafında yarım bir daire şeklinde bile duruyor ve hava durumuna karşı ona gerçekten siper oluyorlar. İzlemesi harika ve moral verici bir şey. 1983 yılında Koblenz’de doğan Stefan Christmann, Almanya’dan bir doğa fotoğrafçısı ve film yapımcısı. Güney Kutbu’nun Atka Körfezi yakınındaki imparator pengueni kolonisine özel bir ilgisi var. Bu karizmatik kuş onu her zaman büyülemiş. Fotoğraflarının şairane tarzı ve dünyanın ucundaki bu kıtayla ilgili duygusal hikayeleriyle birlikte Christmann, kutup bölgelerinin bu özel güzelliği ve kırılganlığını ortaya sermek istiyor. Aktif eğitim çalışmalarıyla sadece imparator penguenlerine değil, onların Güney Kutbu’nda tehlike altındaki doğal yaşam alanlarına da fayda sağlamak istiyor. Fotoğraf: Stefan Christmann/Vital ImpactsOrmandaki Jaguar. Karine Aigner’ın hayatı bir kısa roman dizisi gibi. Suudi Arabistan’da büyüyen Karine, motosikletiyle Vietnam’da gezmiş, dünyanın etrafını gemiyle dolaşmış, Tayvan’da İngilizce öğretmiş ve sonra bir zaman gelmiş ki sıtlan yavruları ayakkabılarını çiğnemiş (ayağındayken). Afrika’ya yaptığı ilk seyahatte bir kıtaya aşık olmuş. Bir bölümden diğerine yaşadığı serüvenler, yaşamın hikayelerini bir kameranın merceğinden anlatma tutkusunu ortaya seriyor; onun tutkusu, hayvanların öyküsü haline gelmiş: İnsanlarla olan ilişkilerinin, kendi dünyalarıyla olan ilişkilerinin ve bu ikisi arasındaki mevcudiyetlerinin öyküsü. Karine’yi Instagram’da @kaigner hesabından takip edin. Fotoğraf: Karine Aigner/Vital ImpactsBatı kurbağa iribaşları, Kanada’nın British Columbia bölgesindeki gölün güvenli derinliklerinden her gün yukarı doğru yüzüp avcılardan kaçıyor ve beslenebildikleri sığlıklara ulaşmaya çalışıyorlar. Bu iribaşlar yumurtadan çıktıktan 4 ila 12 hafta sonra kurbağa haline gelmeye başlıyor. %99’unun yetişkinliğe kadar yaşamadığı tahmin ediliyor. Yetişkinliğe ulaşanlar ise yollardan, böcek ve bitki ilaçlarından ve kitrid mantarından kaynaklanan tehditlerle karşı karşıya kalıyor. Shane Gross, deniz yaşamı fotoğrafçılığındaki çalışmaları ve okyanuslar ile tatlı suların korunmasına yönelik destekleriyle bilinen bir su altı ve koruma foto muhabiri. Yakaladığı görüntüler su altı ekosistemlerinin güzelliğini vurgularken, karşılaştıkları tehditlere yönelik de farkındalığı artırıyor. Shane’i Instagram’da @shanegrossphoto hesabından takip edin. Fotoğraf: Shane Gross/Vital Impacts
Yazar: Popular Science Ekibi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
