Güneş’imizdeki güneş lekelerinin miktarı, genelde 11 yıl süren tahmin edilebilir bir döngüde alçalıp yükseliyor. Fakat Güneş lekelerinin inanılmaz derecede nadir olduğu 70 yıllık olağan dışı bir dönem, üç yüz yıldır bilim insanlarının kafasını karıştırmış. Şimdiyse Penn Eyalet Üniversitesinde çalışan bir araştırma takımına göre yakınımızda bulunan ve Güneş’e benzeyen bir yıldız, kendi döngülerine ara vermiş ve nadir yıldız lekelerinin meydana geldiği benzer bir döneme girmiş durumda. Yıldızın gözlemlenmeye devam edilmesi, Güneş’imize bu “Durgun Minimum” döneminde ne olduğunu açıklamaya yardımcı olmanın yanısıra Güneş’in manyetik faaliyetine yönelik de fikir verebilir. Uydulara ve küresel iletişime müdahale gedebilen bu manyetik faaliyet, Dünya’daki iklimi bile etkileyebilir.
Bu yıldız ile Güneş’e benzeyen diğer 58 yıldıza ait elli yıllık yıldız lekesi faaliyetinin yer aldığı katalog, The Astronomical Journal bülteninde çevrim içi yayımlanan yeni bir makalede tarif ediliyor.
Yıldız lekeleri, yıldızın dinamosundan (yıldızın manyetik alanını oluşturan süreç) kaynaklanan bölgedeki sıcaklıkların geçici şekilde düşmesinden dolayı yüzeyde koyu noktalar şeklinde ortaya çıkıyor. Gökbilimciler Güneş’imizdeki yıldız lekesi sıklığında meydana gelen değişimleri, ilk kez Galileo ve diğer gökbilimciler tarafından 1600’lı yıllarda gözlemlenmesinden bu yana belgeliyorlar. Dolayısıyla, Güneş’in bu 11 yıllık döngüsüne ait güzel bir kayıt bulunuyor. Tek istisna, 1600’lerin ortalarından 1700’lerin başlarına kadar süren ve o zamandan beri gökbilimcilerin kafasını karıştıran bu “Durgun Minimum” dönemi.
Araştırmanın yürütüldüğü sırada Penn Eyalet’te yüksek lisans yapan ve makalenin birinci yazarı olan Anna Bamu, “Durgun Minimum’a neyin sebep olduğunu hiç bilmiyoruz ve bu yüzden Güneş benzeri diğer yıldızları inceleyip, fikir edinip edinemeyeceğimize bakıyoruz” diyor. “Durgun Minimum’a benzer bir duruma girdiğine inandığımız bir yıldız belirledik. Bu yıldızı, söz konusu minimum dönem sırasında ve bu dönemden çıkarken gözlemlemeye devam etmek çok heyecanlı olacak. Bu gözlemler, Güneş’in üç yüz yıl önceki faaliyeti konusunda inanılmaz bilgilendirici olabilir.”
Yazar: Gail McCormick/Penn Eyalet Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
