Koronavirüs salgınını kontrol etmenin zor olmasının bir sebebi de, virüsün bulaştığı insanları belirlemek ve izole etmekte yatıyor. COVID-19 belirtileri her zaman fark edilemediği için (özellikle de başlangıçta), bunları yapmak daha da zor bir hal alıyor. Şimdiyse bilim insanları, virüsü sadece basit bir öksürükten tespit edebilen yeni bir yapay zeka modeli geliştirmişler.
Bulgular yapay zekanın, öksürükte yer alan ve insan kulağının duyamadığı farklılıkları tespit edebildiğini gösteriyor. Araştırma takımına göre bu tespit sistemi akıllı telefon gibi bir cihaza dahil edilirse, faydalı bir erken tarama aracına dönüşebilir.
Çalışma, öksürme veya konuşma yoluyla Alzheimer’ın tespit edilmeye çalışıldığı araştırmalara dayanıyor. Salgın yayılmaya başladığında, araştırma takımı dikkatini COVID-19’a çevirmiş. Alzheimer’ın konuşmada ve çıkardığımız diğer gürültülerde ufak değişimlere yol açabildiğini gören araştırmacılar, bu konuda şimdiye dek öğrendiklerinden faydalanmışlar.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde çalışan araştırmacı Brian Subirana, “Ses telleri ve civardaki organlar, konuşma ve öksürük seslerini etkiliyor” diyor.
“Yani konuştuğunuz zaman, konuşmanızın bir bölümü öksürük gibi oluyor ve öksürüğünüz de konuşma gibi.”
“Bu durum yarıca; bizim akıcı konuşmadan kolayca elde ettiğimiz şeyleri, yapay zekanın sadece öksürüklerden çıkarabildiği anlamına geliyor; bunların arasında kişinin cinsiyeti, ana dili ve hatta duygusal durumu gibi şeyler de var. Aslında, öksürüğünüzde duygu dahi var.”
COVID-19’a yönlendirilen bu Alzheimer araştırması, ResNet50 şeklinde bilinen bir yapay sinir ağını kapsıyor. Akciğer ve solunum performansındaki değişiklikleri tespit etmesi istenen ağ; ilk olarak bin saatlik insan konuşmasıyla, daha sonra farklı duygusal durumlarda söylenen kelimelerin yer aldığı bir veri dizisiyle ve ardından öksürüklerden oluşan bir veritabanıyla eğitilmiş.
Bu üç model birleştirildiğinde, daha kuvvetli öksürüklerin daha zayıf öksürüklerden ayrılması amacıyla bir gürültü katmanı kullanılmış. COVID-19 olduğu doğrulanan insanlardan kaydedilmiş yaklaşık 2.500 öksürükte; yapay zeka bunların yüzde 97,1’ini ve belirti göstermeyen vakaların da yüzde 100’ünü doğru şekilde tespit etmiş.
Sonuçlar etkileyici olsa da, daha çok çalışmanın yapılması gerekiyor. Araştırmacılar temel amacın aslında COVID-19’u teşhis etmek olmadığını (ki bunun için uygun bir test gerekiyor); belirti göstermeyen insanlarda sağlıklı öksürükler ile sağlıksız öksürükler arasındaki farkı belirlemek olduğunu vurguluyor. Diğer bir ifadeyle bu, erken bir uyarı sistemi.
“Bu grup teşhis aracının etkili şekilde kullanılmasıyla; eğer herkes bir sınıfa, bir fabrikaya ya da bir lokantaya girmeden önce bunu kullanırsa, salgının yayılışı azaltılabilir” diyor Subirana.
David Nield/ScienceAlert. Ç: O.
