İskoç mu yoksa İrlanda viskisi mi? Saf malt mı yoksa karışık mı? Bir viski sever sadece kokusuyla iyi viskiyi alelade viskiden ayırt edebilse de, insanların çoğu şişenin üstünde yazana bakıyor.
Dünya çapındaki en popüler alkollü içeceklerden biri olan viskinin, fiyatları beş ila altı rakama ulaşan bazı lüks markalar sebebiyle de sık sık sahtesi üretiliyor.
Araştırmacılar bu durumla mücadele etmek amacıyla, likörü “koklayarak” farklı markalar, kökenler ve tarzlar arasında ayrım yapabilen elektronik bir burun geliştirmişler.
Proje, Sidney Teknoloji Üniversitesinde (UTS) çalışan Yardımcı Profesör Steven Su ve doktora öğrencileri Wentian Zhang ile Taoping Liu öncülüğünde geliştirilmiş. Katkıda bulunanlar arasında ise Profesör Shari Forbes ve Dr. Maiken Ueland bulunuyor.
Yardımcı Profesör Su, “Şimdiye kadar viskiler arasındaki farklılıkların tespit edilmesi için ya eğitimli bir viski uzmanı ya da bilim insanlarının laboratuvarda yürüttüğü karmaşık ve zaman alan kimyasal analizler gerekiyordu” diyor.
“Fakat uzmanlar da hata yapabiliyor. Dolayısıyla viskinin kalitesini belirlemek için hızlı, kolay kullanımlı ve gerçek zamanlı bir değerlendirme yapılması ve hile ve tağşişin ortaya çıkarılması, üst segment toptancı ve alıcılar için çok faydalı olabilir.”
UTS’de geliştirilen yeni bir e-burun prototipini kullanan araştırma takımı; markasına, bölgesine ve tarzına göre altı viski arasındaki farklılıkları dört dakikadan kısa sürede belirlemiş.
Deneyde üç karışık malt ve aralarında Johnnie Walker kırmızı ve siyal etiket viski, Ardberg, Chivas Regal ile 12 yıllık Macallan viskisinin de yer aldığı üç tekli malt viskisinden örnekler kullanılmış.
Geçtiğimiz ay IEEE Sensors bülteninde yayımlanan çalışmada, e-burunun bölgeyi tespit ederken %100, markayı tespit ederken %96,15 ve tarzı tespit ederken de %92,31 doğruluğa ulaştığı gösterilmiş.
NOS.E adını taşıyan ve insanlardaki koku sistemini taklit etmesi için tasarlanan cihaz, içerdiği sekiz gaz sensörüyle küçük bir viski şişesindeki kokuları tespit ediyor. Sensör dizisi, temas ettiği farklı koku moleküllerine göre benzersiz bir sinyal matrisi oluşturuyor.
Daha sonra bu verileri analiz için bilgisayara gönderiyor. Viski özelliklerini tanıması için eğitilen bir makine öğrenim algoritması da analizi gerçekleştiriyor.
Araştırmacılar NOS.E ile elde edilen bulguları, viski örnekleri üzerinde yapılan son teknoloji laboratuvar testleriyle de doğrulamış: İki boyutlu gaz kromotografisiyle birleştirilen uçuş süresi kütle tayfölçeri de benzer sonuçlar sunmuş.
Teknoloji sadece şarap, konyak ve viski gibi içeceklerle beraber alkol endüstrisinde değil, sahteciliğin görüldüğü lüks parfümler gibi ürünlerde de uygulama alanına sahip.
Kara gergedan boynuzu gibi karaborsada satılan yasadışı hayvansal ürünlerin tespit edilmesinde de kullanılan teknoloji, sağlık uygulamaları ve hastalık tespiti gibi alanlarda büyük potansiyel barındırıyor.
Kaynak: Sidney Teknoloji Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
