Her hücrenin içinde bir genom yatıyor. Genom ise bir canlının oluşumuna yönelik talimatlar barındıran bütün bir DNA dizisine deniyor. Biyolojik dünyada, genomlar boyut açısından şaşırtıcı bir çeşitlilik gösteriyor. Örneğin beyaz Japon çiçeği Paris japonica’nın genomu, 150 milyardan fazla baz çifti içeriyor; yani her bir hücresinin içerisine neredeyse 100 metre DNA tıkıştırılmış. Buna karşılık bakteriler gibi tek hücreli prokaryotlar, ortalamada 5 milyondan düşük baz çiftleriyle birlikte ufak genomlara sahip. Bazı prokaryotlarda, 500 binden az baz çiftiyle çok daha ufak genomlar bulunuyor. Fakat bilim insanları, genomların boyutunun küçülmesinden sorumlu olan itici güçleri hâlâ tamamen anlamış değiller.
Şimdiyse Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü (OIST), Sidney Üniversitesi ile Ryukyus Üniversitesi, Tokyo Teknoloji Enstitüsü ve RIKEN’de çalışan araştırmacıların katıldığı uluslararası bir işbirliğiyle araştırmacılar, mutasyon oranı (DNA diziliminin değişim hızı) ile genom boyutu arasında bir bağlantı bulmuşlar. Current Biology bülteninde yazan araştırmacılar, daha yüksek mutasyon oranlarına sahip prokaryotların, daha hızlı gen kaybettiğini ve bu yüzden daha ufak genomlara sahip olduklarını bildiriyorlar.
Çalışmanın birinci eş yazarı ve OIST’de evrimsel genom birimi başkanı olan Profesörü Tom Bourguignon, “Bu gerçekten şaşırtıcı bir sonuç” diyor. “Şu an en yaygın kabul gören fikir, prokaryotlarda genom boyutunu belirleyen temel etmenin; özellikle de endosimbiyontlarda, popülasyon boyutu olması. Fakat bizim araştırmamız, bu görüşü desteklemiyor.”
Dani Ellenby/Okinawa Bilim ve Teknoloji Enstitüsü. Ç: O.
