Elon Musk, öncesinde beyin-bilgisayar ara yüzey şirketinin cihazı Ocak ayında yerleştirdiğini söylemişti.
Neuralink‘in kablosuz beyin-bilgisayar ara yüzey (BCI) implantının yerleştirildiği söylenen ilk insan, şirketin Çarşamba gecesi X’te yaptığı canlı yayında cihazın ilk kabiliyetlerini sergilerken görüldü. Elon Musk, Ocak ayının sonlarında deneysel ameliyatın tamamlandığını söylemişti. Ancak ne Musk ne de tartışmalı tıp şirketi, geçtiğimiz gün yayınlanan 9 dakikalık videoya kadar sonuçların kanıtını sunmuştu.
Neuralink’in ilk gönüllüsü, Texas eyaletinde yaşayan 29 yaşındaki Noland Arbaugh. 2016 yılında bir dalış kazası geçirdikten sonra C4 ve C5 omurgası yerinden çıkan Arbaugh, omuz altı bölgesinde kalıcı felç geçirmiş. Canlı yayın sırasında Arbaugh’un internet üzerinden satranç oynadığı ve Neuralink BCI implantının, hastanın beyin faaliyetlerini bilgisayar girdilerine çevirdiği görülüyor.
— Neuralink (@neuralink) March 20, 2024
“Ekranda hareket eden imleci görebiliyorsanız, onu ben yapıyorum” diyor Arbaugh bir taşı vurgularken. “Çok güzel değil mi?” Arbaugh’a göre yeni implantı başarıyla kullanmasının ardında, kasıtlı yapılan hareketler ile hareket teşebbüsleri arasında zihinsel bakımdan nasıl ayrım yapılacağını öğrenmek yatıyor (örneğin, hareket isteğini ifade eden beyin faaliyetinin aksine motor fonksiyonları kontrol eden faaliyet gibi). Bu hissi Yıldız Savaşları filmindeki ‘Güç’ü kullanmaya benzeten Arbaugh, “Buradan itibaren sadece sezgilerimi kullanarak imleci hareket ederken hayal etmeye başladım” diyor.
Neuralink’in BCI’si, cihazın mikroskobik kablo düzenini cilt altından hastanın beynine bağlayan robotik bir cerrahla yerleştirilmiş. Donanım yerleştirildikten sonra dışarıdan görülemiyor ve Neuralink’in internet sitesine göre “kompakt, indükleyici bir şarj aletiyle” dışarıdan kablosuz şekilde şarj oluyor. Musk, Neuralink’in nihayetinde yükseltilebilen, geri döndürülebilen BCI implantlarıyla kullanıcıların internete, akıllı telefonlara ve bilgisayarlara bağlanmasını sağlamasını umduğunu defalarca belirtmiş, hatta günün birinde bu ameliyatı kendisinin de olmak istediğini söylemişti.
Musk, Neuralink’in Çarşamba günkü etkinlik gönderisine verdiği yanıtta şunları iddia ediyor: “Uzun vadede beyin motor korteksinden gelen sinyalleri omurun hasarlı kısmından geçirerek, insanların yeniden yürümesini ve kollarını normal şekilde kullanmasını sağlamak mümkün.”
Neuralink mühendisi Bliss Chapman’ın sunduğu canlı yayın esnasında Arbaugh, çoğu zaman kullanıcının karmaşık girdiler yapmasını gerektiren sıra tabanlı strateji oyunu Civilization 6 gibi video oyunlarını bağımsız şekilde oynadığını da belirtiyor. İmplanttan önce Arbaugh, bu gibi oyunları oynamak için sık sık ebeveynlerinden veya bir arkadaşından yardım istediğini aktarıyor. Fakat artık bu işi sekiz saat boyunca yapabildiğini ve en büyük engelin, sadece Neuralink’in pilinin dolmasını beklemek olduğunu söylüyor.
Arbaugh bir noktada “Mükemmel değil, birtakım sorunlar çıktı” itirafında bulunsa da, bu sorunların üzerinde durmuyor. “İnsanların bunun yolculuğun sonu olduğunu düşünmesini istemiyorum” diyor. “Hâlâ yapılacak birçok şey var.”
“Yapacak daha çok işimiz var, burada beyinle alakalı öğreneceğimiz birçok şey var” diyor Chapman.
İlk başarılı ameliyatın 2010’a uzandığı bu alanda Neuralink, BCI implantlarını geliştiren ve yerleştiren ilk şirket değil. Benzer cihazlar o zamandan beri insanların kafasında canlandırdığı el yazısını metne, düşünceleri de kelimelere çevirmişti. Hatta rakip bir şirketin implantı, 2019’dan beri kullanıcıların internette gezinmesini ve internetten alışveriş yapıp bankacılık işlemlerini gerçekleştirmesini sağlıyor.
Fakat Neuralink’in ilk insan katılımcısını ortaya çıkarmasının, eleştirmenlerin şirketin araştırma kayıtlarına dönük endişelerini yatıştırıp yatıştırmayacağı belli değil. Neuralink geçtiğimiz Eylül ayında birkaç yıl sürecek Robotik Hassasiyetle Yerleştirilmiş Beyin-Bilgisayar Ara Yüzeyi (PRIME) Çalışması için insan gönüllüleri elemeye başlayacağını duyurduktan sonra bir gün bile geçmeden, Wired dergisi araştırma sırasında laboratuvar hayvanlarının suistimal edildiğini gösteren kınayıcı bir ifşa yayımlamıştı. O zamanlar Wired’ın yaptığı bu haber, Musk’ın şirketine yönelik yürütülen bir dizi benzer soruşturmadan sadece biriydi. Bunlar arasında, 2018’den beri 1.500’ü aşkın hayvanın ölümüyle sonuçlanan “hack işi” ameliyat işlemlerine dönük şirket içinden yapılan şikayetler de vardı. Bu raporlar, o zamandan beri birden çok federal teftişe ve insanlarda yapılacak deneyin gecikmesine sebebiyet vermiş.
Ayrıca Wired’ın geçtiğimiz hafta belirttiği üzere Neuralink, PRIME Çalışması’nı ClinicalTrials.gov adresinde kaydettirmemiş. Söz konusu adres, insanlarda yapılan tıbbi çalışmalar için federal bir belgelendirme sitesi. Bu yüzden Neuralink’in ne kadar insan denek aradığı, ameliyatların nerede gerçekleştiği veya sonuçların nasıl değerlendirileceği gibi bilgilere normal vatandaşlar ulaşamıyor.
Yine de Arbaugh, kendisinde hiçbir bilişsel zayıflama meydana getirmediğini söyleyen bu “süper kolay” ameliyattan “korkacak hiçbir şey olmadığını” söyleyerek, insanları Neuralink’in devam eden PRIME Çalışması’na katılmayı düşünmeye teşvik ediyor. Bu arada Chapman, Perşembe gecesi önümüzdeki günlerde hem Neuralink hem de Arbaugh’un ilerleyişine dönük ek güncellemelerin yayımlanacağını belirtti.
Yazar: Andrew Paul/Popular Science. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
