Bir insan, yaklaşık 150 kişiyle sürekli sosyal ilişkiler sürdürebiliyor. İnsan beyin yapısının sosyal yaşamlarımıza bir üst limit koyduğunu söyleyen bu önerme, ‘Dunbar sayısı’ şeklinde biliniyor. Stockholm Üniversitesi’nde yapılan yeni bir çalışmada ise, insan grup boyutları üzerinde bu şekilde bilişsel bir sınır oluşturulamayacağı ileri sürülüyor.
Dunbar sayısı ismini, kuramı 90’lı yıllarda öne süren İngiliz insanbilimci Robin Dunbar’dan alıyor. 150 sayısı, insan primatlardaki neokorteks boyutu ile grup boyutları arasındaki göreli ilişkinin dış kestirimine dayanıyor. Yapılan bazı deneysel çalışmalarda bu sayıya destek bulunurken, diğer çalışmalarda ise farklı grup boyutları bildirilmiş.
Stockholm Üniversitesi ve Gelecek Çalışmaları Enstitüsü’nde yardımcı hayvanbilimsel ekoloji profesörü olan eş yazar Patrik Lindenfors şöyle aktarıyor: “Dunbar sayısının kuramsal temeli zayıf. Diğer primatların beyinleri, bilgiyi tam olarak insan beyni gibi ele almıyor. Ayrıca primat sosyalliği, çoğunlukla beyinden başka etmenlerle açıklanıyor; yedikleri şeyler ve avcıların kim olduğu gibi… Dahası; insanların sosyal ağ boyutlarında büyük bir çeşitlilik bulunuyor.”
İsveçli araştırmacılar Dunbar’ın analizlerini modern istatistik yöntemleri kullanarak tekrarlayıp, primat beyinlerine yönelik verileri güncellediklerinde; sonuçlar aynı anda hem 150’den çok daha büyük, hem de çok daha düşük çıkmış.
Ortalama azami grup boyutunun, sıklıkla 150 kişiden daha düşük olduğu ortaya çıkmış. Fakat temel sorun, bu tahminlere ilişkin %95’lik güvenilirlik aralığının 2 ila 520 kişi arasında değişmesiymiş.
Çalışmanın eş yazarı Andreas Wartel, “Mevcut yöntem ve verileri kullanarak, insanlar için herhangi bir kesinlikte tahmin yürütmek mümkün değil” diyor.
Sık sık atıf yapılan Dunbar sayısı, popüler kültürde de büyük bir etkiye sahip; üstelik sadece Malcolm Gladwell’in “Taşma Noktası” kitabında belirgin bir şekilde görülmesinden dolayı da değil. 2007 yılında İsveç medyası, İsveç Vergi Kurumu’nun ofislerini 150 kişilik sınırda kalacak şekilde yeniden düzenlediğini aktarmış.
Çalışma Biology Letters bülteninde yayımlandı.
Stockholm Üniversitesi. Ç: O.
