Çoğumuz, atmosferimizde büyük miktarlarda karbon bulunduğunu biliyoruz. Fakat ayaklarımızın altında, Dünya’nın toprakları yaklaşık üç kat fazla CO2 içeriyor ve her yıl insanların yaydığı tüm karbonun yaklaşık çeyreğini emiyor.
Eğer dünya 2 °C veya daha fazla ısınırsa, hayati önem taşıyan bu giderim kaynağı kaybolabilir.
Topraktaki karbon devir oranına yönelik güncellenmiş bir model, böylesi bir ısınma sonucunda (yaklaşık 50 milyar tonluk bir yanılma payıyla) 230 milyar ton karbondioksit yayılabileceğini gösteriyor. Üstelik bu miktar, toprağın sadece bir metrelik en üst kısmını kapsıyor ve hemen hemen atmosferimizdeki kadar karbon içeriyor.
Bu rakam, Çin’in 1900’den beri yaydığı miktarın biraz altında ve Birleşik Devletler’in aynı yıldan beri yaydığı miktarın iki katından biraz daha düşük.
Bir modeli böylesine sığ derinliklere sınırlamak, ilk başta dikkatsizlik gibi görünebilir. Fakat bilim insanları ölçümlerini sınırlayarak, toprak devrindeki değişimlerin daha kolay modellenmesini sağlamışlar. Bu durum, diğer benzer modellerin ürettiği belirsizliklerin de yarıya indirilmesine yardımcı olmuş.
Küresel Sistemler Enstitüsü’nde çalışan iklimbilimci Peter Cox, “İklim değişimi tepkisinde görülen bu belirsizliği azalttık. Bunlar, küresel karbon bütçesini doğru hesaplamada ve Paris Anlaşması hedeflerini başarıyla karşılamada hayati önem taşıyor” diyor.
Yükselen sıcaklıkların, ayrışmayı artırdığı ve karbonun toprakta geçirdiği zaman miktarını kısalttığı bilinse de; bu sistemin sıcaklık değişimlerine karşı ne kadar hassas olduğu halen belli değil.
Aslında, toprağın hızlı şekilde değişen dünyamıza tepki verme biçimi; mevcut iklim modellerindeki en büyük belirsizliklerden birini teşkil ediyor. Bu yeni araştırma en kötü tahmin olmasa bile, yine de iyi haber niteliği taşıyor.
Exeter Üniversitesi’nde çalışan iklim modelleyicisi Sarah Chadburn, “Biim çalışmamız, en uç noktadaki yansıtımları eliyor” diyor. “Ancak bununla beraber, iklim değişikliği sebebiyle sadece 2°C’lik ısınmada bile toprakta önemli miktarda karbon kayıpları olacağını öne sürüyor. Üstelik burada, daha derindeki donmuş toprak karbonlarının kayıpları dahil edilmiyor.”
Carly Cassella/ScienceAlert. Ç: O.
