300 kilometrelik bir menzile sahip ve şehirde dolaşmak için uygun hale getirilmiş.
Binip uçtuğunuz her uçak, temel olarak aynı görünüyor: Sabit kanatları, pervaneleri veya jet motorları ve içerisinde koltuklar bulunan bir gövdesi oluyor. Boyutları değişiklik gösterse de, şekil yönünden esaslı bir farklılık göstermiyorlar.
Ancak şu an, içinde uykuya dalmaya alışık olduğunuz kanatlı tüplerden farklılık gösteren uçan makineler için heyecan verici bir zaman. Bu şeyin bir örneğini mi merak ediyorsunuz? İşte karşınızda, Lilium isimli ve Almanya kökenli bir şirketin ürettiği yeni ve küçük bir “jet”. Kendisi tamamen elektrikli, 36 tane ufak motora sahip ve toplamda beş insan alıyor. Uçak ilk uçuşunu bu ayın başlarında gerçekleştirdiyse de, şirket bunu daha yeni duyurdu.
Uçağın en ayırt edici özelliği, motorların iki kanatta yer alan flaplara bağlanma şekli. Çünkü bu kapaklar hareket edebildiği için, motorlar da aşağı doğru dönebiliyor; bu sayede itiş gücünü zemine yönlendirip, uçağın kalkmasına veya konmasına olanak sağlıyorlar. Geriye doğru döndüklerinde, uçağı havada itiyor ve onun yol almasını sağlıyorlar. Diğer bir ifadeyle uçak, motorları döndürerek farklı yönlerde gidebiliyor.
Ayrıca şirket, her ne kadar uçaktan bir jet olarak bahsetse de ve motorları elektrikli jet motoru olarak tanımlasa da; bunlar, standart ticari jetlerin kanatları altında asılı halde gördüğünüz ve yakıt yakan şeylerden çok farklı. Purdue Üniversitesi’nin Havacılık ve Uzay Bilimleri Fakültesi’nde bir profesör olan William Crossley, eğer teknik olarak konuşursak, Lilyum’un “aspiratör” kullandığını söylüyor.
Motorlar neredeyse, bir havalandırma bacasında göreceğiniz vantilatörlere benziyor ve etraflarında yer alan kuşatmanın (veya kanalın) içerisinde dönüyorlar. Sıradan bir itici ise, bundan farklı olarak yalnızca açık havanın içerisinde dönüyor. Bu tasarım, uçağa bazı üstünlükler sağlıyor. Özellikle de pervane yaprakları kapalı bir yerde durduğundan, kapalı olmayan geleneksel bir iticiye göre daha sessizler. “Muhtemelen en büyük avantaj bu” diyor Crossley. Bu tür motorlar, yaklaşık aynı boyuttaki bir iticiye göre de daha verimli olabiliyor. Ancak bu kanallar ağırlık ekliyor; havacılık konusundaki önemli bir hatırlatmaya göre, bir uçağın özellikleri genelde bir ödünleşim getiriyor.
İhtiyaç fazlalığı, herhangi bir uçakta gerekli olan bir özellik. Bu uçakta da toplamda 36 tane motor bulunuyor. Crossley’in söylediğine göre eğer motorlardan biri arızalanırsa, uçuş kontrol sistemi muhtemelen bu olayın üstesinden gelir.
Uçağın tasarımı sebebiyle, ileri doğru seyredilen uçuşta; dikey olarak gerçekleşen kalkış, havada duruş veya konuşa göre daha fazla verim elde edilmesi muhtemel. “Lilium’daki ahali, bunun seyir yönünden verimli bir taşıt olmasına karar verdi” diyor Crossley. Bunun sebebi; hareket edebilen flapların ve motorların bağlandığı sabit kanatları. “Seyir halindeyken, kalkış gücünün çoğunu kanatlardan alıyor.”
Şirket CEO’sunun Aviation Week dergisine açıkladığına göre bu, bir takas niteliği taşıyor: “Seyir uçuşu için mükemmel biçimde uygun hale getirilen bir uçak için, havada kaldığı zamanki verimlilikten kasıtlı olarak ödün verildi ve uçağın sahip olduğu yüksek menzil de buradan geliyor.”
Şirketin söylediğine göre 300 kilometre olan menzil, insanları sadece şehir bölgeleri içerisinde değil, şehirler arasında da gezdirebilir.
Bütün olarak değerlendirildiğinde, Lilyum aspiratörlü uçuş makinesi; bazen şehir hava hareketliliği şeklinde adlandırılan bir hava yolculuğu dünyasına yönelik heyecan verici bir ilave niteliği taşıyor. (Boeing’in bu örneği gibi) VTOL’lar olarak bilinen ufak uçuş taşıtları, insanları şehir civarındaki kısa mesafelere veya banliyölerden şehir merkezine hızlı bir şekilde götürmeyi vadediyor. VTOL’un açılımı, dikey kalkış ve iniş anlamını taşıyor. Bunlara bazen “elektrik” sebebiyle eVTOL’lar deniyor çünkü genelde sadece elektrik motorlarından ve pillerden güç alıyorlar.
Peki bu tür bir hava aracının mantığı ne? Lilium, bunun aslında şehirdeki hava trafiği için kullanılacağını söylüyor (Uber veya Lyft’in hava için olanını düşünün) ve onu bir “hava taksisi” şeklinde tanımlıyor. Yapılan ilk deneme, 4 Mayıs günü gerçekleştirilmiş. Şirketin yayınladığı video ise, aracın sadece kalkışını, havada duruşunu ve konuşunu gösteriyor; şirketin, aracı henüz ileri seyir uçuşunda denemediği görülüyor.
