Pörtlek gözleri, uzun bir ağzı ve reçineden sızan ayaklarıyla yeni keşfedilen bir böcek fosili, günümüzde yaşayan hiçbir şeye benzemiyor. Oregon Eyalet Üniversitesinde (OSU) çalışan araştırmacılar, böceğin kendine ait ve nesli tükenmiş bir familyaya yerleştirilmesi gerektiği görüşünde.
OSU Fen Bilimleri Fakültesinde çalışan Profesör George Poinar, BioOne Complete bülteninde yayımlanan bir makalede böceğe Palaeotanyrhina exophthalma adının verildiğini belirtiyor. Myanmar’da 100 milyon yıllık bir kehribara hapsolmuş şekilde bulunan P. exophthalma, Hemiptera takımının bir üyesi. Poinar, böceğin bir yarım kanatlı olduğunu söylüyor.
Uzak geçmişin biyoloji ve ekolojisi hakkında bilgi edinmek üzere kehribarda muhafaza olmuş bitki ve hayvan yaşam biçimlerini kullanan uluslararası bir uzman olan Poinar, “Böcek avlarının yerini belirlemek için çıkıntılı gözlerini kullanmış ufak bir yırtıcı” diyor.
Antik Yunancada yarım kanatlı anlamına gelen Hemiptera takımında, aralarında Ağustos böceklerinin, yaprak bitlerinin, tahtakurularının ve kalkan böceklerinin yer aldığı 80.000’den fazla tür bulunuyor. 1 milimetreden başlayıp 15 santimetreye kadar uzanan yarım kanatlıların boyutları büyük oranda değişiklik gösterse de, hepsinin emici ağız yapısı benzer bir dizilim sergiliyor.
P. exophthalma, 5 milimetrenin hemen üstünde bir gövde uzunluğuna sahip. Bazı özelliklerini, katil böcek ve öpücük böceğinin de içerisinde bulunduğu Reduvoidea süperfamilyasının üyeleriyle paylaşıyor. Fakat alt dudağı, kafasının şekli ve ön kanat damarları sebebiyle günümüzdeki Reduvoidea familyalarına giremiyor.
Bu sebeple kendisine yeni ve nesli tükenmiş bir familya atadık: Palaeotanyrhinidae familyası.
“Gözleri, yaşam alanını net ve 360 derece görmesini sağlıyor. Bu sayede herhangi bir tarafta bulunan avları görebiliyor” diyor Poinar.
Poinar, böceğin kendisine George Orwell’in “1984” romanından “Büyük birader seni sürekli izliyor” sözünü hatırlattığını söylüyor. Romanda güvenlik kameraları insanların her hareketini takip ediyor.
Bulgular geçtiğimiz ay Palaeodiversity bülteninde sunuldu.
Yazar: Steve Lundeberg/Oregon Eyalet Üniversitesi. Çeviren: Ozan Zaloğlu.
